Tháng: Tháng Một 2021

Trẻ nhỏ là một trang giấy trắng, các con luôn muốn khám phá, tìm tòi mọi thứ. Vì vậy bố mẹ hãy bắt đầu dạy những kỹ năng sống cho bé ngay từ nhỏ. Rèn luyện kỹ năng sống cho bé giúp con thích nghi với cuộc sống tốt hơn và có lối sống lành mạnh. Trẻ không được dạy kỹ năng sống cho trẻ từ nhỏ sẽ dẫn đến khả năng tự lập kém. Dễ gây ra  những sai lệch trong nhận thức lẫn hành động của con sau này.

Từng giai đoạn trẻ sẽ cần những kĩ năng sống mới. Vì nếu dạy trẻ 3 tuổi kĩ năng về sinh tồn, kĩ năng cắm trại,.. bé sẽ không đủ sức. Và tương tự, đối với trẻ mẫu giáo cũng đòi hỏi những kỹ năng sống khó hơn.

1. Kỹ năng sống cho bé từ 3 – 5 tuổi

1.1. Kỹ năng giao tiếp

Hãy bắt đầu với con bằng kỹ năng giao tiếp. Đây là một trong những kỹ năng mềm quan trọng mà mỗi người cần có dù là ở trẻ nhỏ hay người lớn. Kỹ năng giao tiếp cho bé không phải những câu nói đủ câu, đủ ý. Mà đối với con, mẹ nên tập và dạy bé cách phản ứng, trả lời lại lời của ai đó nói với mình.

Ví dụ như khi được hỏi về món ăn được thích, mẹ cần dạy con phải trả lời lại. Đó có thể là cách miêu tả qua hành động, lời nói, biểu cảm,.. Điều này giúp bé hình thành thói quen diễn đạt từ nhỏ, thói quen bày tỏ ý kiến. Hãy cho trẻ tiếp xúc trong môi trường thoải mái, hòa đồng, để con có thể rèn luyện kỹ năng giao tiếp một cách tốt nhất.

Xem thêm: Cách giúp bố mẹ phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ ít nói

1.2. Dạy bé về phép lịch sự

Kỹ năng sống cho trẻ tiếp thep là dạy cho bé cách ứng xử lịch sự, lễ phép ngay từ bé. Rất đơn giản. Mẹ hãy dặn con biết chào hỏi khi có người đến nhà, biết chào khi rời khỏi nhà ai đó. Dạy bé nói cảm ơn khi nhận đồ người khác cho, biết xin lỗi khi làm sai…

Hãy chú trọng giáo dục cho con từ nhỏ để hình thành một nhân cách tốt sau này. Đồng thời chính bố mẹ, người lớn trong gia đình phải là tấm gương cho bé. Việc lặp lại các hành động là biện pháp giúp trẻ học tập và ghi nhớ tốt nhất.

1.3. Hãy dạy trẻ thói quen tự ăn ngay từ nhỏ

Từ khi con có thể tự ngồi, biết cầm nắm các vật dụng thì bố mẹ nên tập cho con cách tự ăn, kỹ năng sống này sẽ tạo cho bé tính tự giác. Giai đoạn đầu chắc chắn sẽ rất khó khăn cho cả con lẫn mẹ. Bé sẽ vương vãi khắp nơi, dây bẩn vào quần áo,…. Mẹ có thể tập trẻ ăn từ những đồ ăn khô. Rồi dần dần tự đồ ăn ướt như cháo, bột, sữa…

Để dạy kỹ năng sống cho trẻ này bố mẹ cần hết sức kiên trì và kiên nhẫn vì mới bắt đầu bé sẽ rất quậy do tập làm quen với dụng cụ và đồ ăn. Tuy nhiên, nhìn con vui vẻ ăn với mặt mũi lấm lem cũng rất đáng yêu đấy.

1.4. Kỹ năng sống cho bé trước những nguy hiểm xã hội

Trong tình hình xã hội ngày càng phức tạp, kỹ năng sống cho trẻ về biết cách tự bảo vệ bản thân là điều vô cùng quan trọng. Nếu bố mẹ không có thời gian để hướng dẫn bé, mẹ nên đưa con đến các lớp dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non để bé hiểu khi nào là nguy hiểm.

Thay vì nghiêm cấm các con tiếp xúc với xã hội, hãy dạy trẻ cách tự bảo vệ bản thân trước những nguy hiểm này. Với cách dạy trẻ tự bảo vệ bản thân tại đây,  Bố mẹ hãy an tâm để trẻ học hỏi, khám phá thế giới này nhé.

Bắt đầu bằng việc dặn bé không được nghe lời người lạ, không nhận đồ từ người lạ. Hãy dạy con về bộ phận sinh dục, đây là bộ phận nhạy cảm, nguy hiểm, không được cho người khác chạm, sờ, hay nhìn bộ phận sinh dục của con trừ bố mẹ.

Hãy dạy trẻ biết mặc đồ lót để bảo vệ bộ phận sinh dục. Dạy trẻ phải nói thật và báo ngay cho bố mẹ nếu có ai muốn hoặc đã xâm phạm vào vùng nhạy cảm của con để có thể bảo vệ con kịp thời.

Xem thêm : Dạy trẻ kỹ năng bảo vệ bản thân và những lưu ý quan trọng

1.5. Dạy trẻ cách sắp xếp đồ đạc ngăn nắp

Mẹ nên sớm dạy trẻ kỹ năng sống cần thiết này ngay từ sớm. Sau khi trẻ chơi đồ chơi, hãy hướng dẫn con biết sắp xếp đồ đạc ngăn nắp. Trẻ 3 tuổi có thể chỉ cần yêu cầu bé để vào đúng chỗ ban đầu và không nên vứt đồ linh tinh. Hãy có một hình phạt nhỏ khi trẻ để sai chỗ và hãy khen và thưởng khi bé làm đúng. Như vậy, bé sẽ cố gắng cho những lần sau.

Đối với trẻ lớn hơn, hãy yêu cầu bé sắp xếp lại đồ ngay ngắn. Điều này sẽ hình thành thói quen sống ngăn nắp, gọn gàng cho bé khi lớn.

1.6. Kỹ năng quản lý thời gian

Đừng hiểu lầm kỹ năng sống cho trẻ này quá khó đối với bé 3 tuổi. Việc quản lý thời gian có thể hiểu là việc cho bé ăn, chơi, ngủ đúng giờ. Trẻ con thường ham chơi hơn các hoạt động khác. Vì vậy mẹ cần tập cho trẻ thói quen quản lý thời gian cho các hoạt động của mình.

Mẹ có thể lập cho con 1 thời gian biểu hợp lý như thời gian ăn, thời gian học, thời gian chơi, thời gian tắm, thời gian thức giấc… Tốt nhất là nên áp dụng thời gian biểu chung của gia đình và lịch sinh hoạt của trẻ.

1.7. Hãy để trẻ tự vượt qua khó khăn từ những việc nhỏ nhất

Rất nhiều ông bố bà mẹ chiều chuộng con quá mức. Như một thói quen từ việc con vấp ngã là chạy lao đến đỡ con dậy. Hay khi trẻ khóc sẽ lập tức chiều theo ý trẻ. Điều này vô tình tạo nên một thói quen sống xấu, không có tính tự lập cho trẻ.

Thay vì làm giúp con, hãy khuyến khích, gợi ý dạy cho con một số kỹ năng tự mình giải quyết khi gặp vấn đề khó khăn. Đây cũng là kỹ năng sống cho trẻ nổi tiếng trên thế giới trong phương pháp nuôi dạy trẻ được rất nhiều phụ huynh áp dụng.

2. Kỹ năng sống cho trẻ trên 5 – 8 tuổi

5 tuổi là thời điểm mà trẻ đạt được rất nhiều cột mốc phát triển quan trọng từ thể chất, trí tuệ cho đến các mối quan hệ xã hội. Con lên 5 tuổi sẽ nhận thức mọi việc rõ ràng hơn so với những bé nhỏ tuổi hơn.

Ở độ tuổi khoảng 5 – 6 tuổi cũng là lúc trẻ bắt đầu bước vào lớp 1 với nhiều sự đổi thay. Do đó bé sẽ rất cần sự quan tâm, động viên và hướng dẫn những kỹ năng sống cho bé từ cha mẹ.

2.1. Kỹ năng tự chăm sóc bản thân

Con sẽ bắt đầu cuộc sống ở trường với những người bạn mới và không có bố mẹ ở bên. Vì thế, hãy tập cho con các kỹ năng tự chăm sóc bản thân từ những việc nhỏ nhất. Ví dụ như tự lấy đồ uống, tự cơm ăn, tự đi vệ sinh, tự đánh răng, tự mặc quần áo… Nếu con không làm được, đừng la mắng mà hãy khuyến khích con và khen khi bé làm được gì đó. Hãy để trẻ lớn lên trong môi trường tự lập cá nhân ngay từ nhỏ.

2.2. Kỹ năng sống cho bé khi tham gia giao thông

Ở trường, bé sẽ được học về các kiến thức giao thông cần cho trẻ. Bố mẹ có thể trở một cảnh sát giao thông và kiểm tra con. Trẻ sẽ rất thích thú với hoạt động này và dễ ghi nhớ hơn.

Những chia sẻ của bố mẹ đối với con rất có ý nghĩa. Bé sẽ chỉ thực hiện và làm theo bố mẹ. Vì vậy, hãy luôn là tấm gương tốt cho bé trong mọi việc nói chung và chấp hành tốt an toàn giao thông nhé mẹ.

2.3. Dọn dẹp nhà cửa

Hãy cho bé tham gia vào quá trình dọn dẹp phòng bé, phụ giúp bố mẹ các công việc trong nhà. Hãy bắt đầu tự việc nhắc bé phải dọn dẹp đồ chơi của mình. Hãy tạo niềm vui và cho bé tham gia vào các hoạt động phụ giúp bố mẹ như việc dọn bàn ăn, rửa chén, hay chăm sóc vườn,…

Đừng lo bé sẽ không làm được việc. Bé 5 tuổi đã biết nghe theo hướng dẫn và có thể thực hiện các hành động với sự cẩn thận và có suy nghĩ. Vì vậy, hãy mạnh dạn tập cho bé các kỹ năng gia đình này nhé.

2.4. Kỹ năng tự sơ cứu vết thương

Hãy dạy trẻ các kĩ năng sống cho trẻ cơ bản như cầm máu, dùng băng keo cá nhân,… Như vậy, khi trẻ bị thương, trẻ có thể không hoảng sợ và khóc thé. Thay vào đó, con sẽ tự chủ được và chủ động biết mình cần làm gì.

Do đó, bạn nên ưu tiên dạy cho trẻ những cách sơ cứu cần thiết. Điều này sẽ giúp trẻ biết cách bảo vệ bản thân và tự tin hỗ trợ người khác khi họ gặp nạn.

2.5. Dạy con cách tiêu tiền và biết tự mua đồ

Đây là một trong những kỹ năng sống cho bé quan trọng mà mẹ nên dạy con. Hãy cho con biết ý nghĩa của đồng tiền. Việc giải thích về tiền bạc sớm cho con sẽ khiến bé có lập trường và sẽ không dẫn đến các lỗi lầm sau này do đồng tiền mang lại. Mẹ có thể dạy con biết giá trị của tiền thông qua các công việc nhỏ. Khi cho con gì đó, hãy tạo điều kiện rằng con sẽ trả công bố mẹ bằng việc giặt giũ, rửa chén bát, dọn phòng tắm…

Ngoài ra, con cần biết cách tự đi mua đồ ở của hàng tạp hóa gần nhà hay siêu thị. Đầu tiên, hãy cho con một danh sách các món đồ cần mua và giới hạn tiền để bé chi tiêu. Tránh việc bé sa đà vào mua các món đồ con thích. Sau đó, hãy để con tự đến siêu thị và mua hàng. Có lẽ trước đó, mẹ nên dẫn con đến siêu thị và chỉ bé trước 1 vài lần.

2.6. Kỹ năng sinh tồn ở nơi hoang dã

Có rất nhiều lớp kỹ năng sinh tồn, hoạt động ngoại khóa, các khóa quân sự ngắn cho trẻ bây giờ. Tất cả đều nhằm rèn luyện cho bé những kỹ năng sinh tồn cho bé.

Những lớp học này sẽ dạy cho bé các kỹ năng để sinh tồn ở nơi hoang dã như cách tìm nơi trú ẩn, cách đốt lửa, cách di chuyển, cách phát tín hiệu cầu cứu… Các kỹ năng sống cho trẻ này sẽ giúp trẻ tự tin và độc lập, đồng thời dám tham gia vào những cuộc phiêu lưu. Hoặc mẹ có thể tổ chức các buổi dã ngoại gia đình và tự dạy con.

2.7. Kỹ năng bơi lội

Bơi lội là một môn thể thao mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển của trẻ cả về thể chất và trí tuệ. Học bơi là một kỹ năng sống cho bé tự bảo vệ bản thân và còn giúp đỡ được người khác. Việc học bơi giúp trẻ sống lành mạnh, hòa đồng với bạn bè. Đồng thời tăng kỹ năng học hỏi và nắm bắt kinh nghiệm từ những người khác.

Do đó, đây là một kỹ năng thiết yếu mà con bạn nên học dù nhà bạn không ở vùng sông nước.

Dù được học và dạy ở đâu, bố mẹ vẫn là tấm gương tốt trong việc giáo dục con. Kỹ năng sống cho bé là một trong những kỹ năng quan trọng mà các bố mẹ cần dạy từ nhỏ. Hãy để con mạnh dan tham gia các hoạt động xã hội trên nền tảng giáo dục vững chắc từ bố mẹ nhé.

Xem thêm:

Top 6 trung tâm kỹ năng sống_mẹ nên cho con học kỹ năng sống ở đâu?

Hé mở cho mẹ cách dạy kỹ năng sống cho con

Nguồn tham khảo:

Can your kid do this? 30 life skills worth teaching

7 Essential life skills to help your child succeed

Mầm non là độ tuổi giúp bé luyện tập những thói quen tốt cho quá trình phát triển thể chất lẫn tinh thần. Là những bố mẹ hiện đại, bạn đừng nên bỏ qua kỹ năng sống mầm non cho trẻ cực kỳ quan trọng này. Đây chính là cơ sở để bé ngày một phát triển toàn diện hơn. 

1. Chọn lọc các kỹ năng sống mầm non cho con 

1.1. Kỹ năng tự ăn

Người xưa có câu nói “Học ăn, học nói, học gói, học mở”. Nghĩa là những lễ nghĩa hành xử trong cách ăn phải được học đầu tiên. Đối với con nhỏ, bố hãy tập cho trẻ tự ăn càng sớm càng tốt. Việc học ăn của bé chỉ cần bé có thể không cần sự dỗ dành của mẹ mà bé có thể tự ăn và tự giác ăn. Điều này sẽ giúp trẻ từng bước tự lập hơn. Ở giai đoạn đầu có lẽ sẽ khó khăn và vất vả. Tuy nhiên hãy để bé trải nghiệm và tạo lập thói quen biết cố gắng ở con. 

Khi con đã có thể ngồi vững và biết cách cầm nắm đồ vật, mẹ có thể tập bé cách tự ăn. Bằng những việc như cách xúc món ăn, cách ngồi ăn. Từ khoảng 3 đến 4 tuổi, trẻ mới có thể ngồi ăn vững, lấy cốc nước… mà không có sự hỗ trợ bên cạnh. Hãy nhắc bé về những thứ nên và không nên ăn. Đến giai đoạn vào mẫu giáo, con sẽ vận dụng và được dạy kĩ hơn về kỹ năng sống mầm non này.

Xem thêm kỹ năng sống mầm non: Những món ăn cho trẻ mầm non

1.2. Kỹ năng sống mầm non: giao tiếp

Bố mẹ là người có vai trò quan trọng nhất trong việc rèn luyện cho con khả năng này. Giai đoạn đầu, việc giao tiếp có thể được thể hiện qua cử động tay chân, qua biểu cảm ánh mắt, qua tiếng khóc… Lớn hơn, kỹ năng giao tiếp của trẻ được hình thành và hoàn thiện dần qua ngôn ngữ, cử chỉ…

Có thể khẳng định, giao tiếp là một trong những năng lực cần thiết nhất cho con sau này. Có khả năng giao tiếp, con dễ dàng truyền đạt cảm nhận, ý kiến của bản thân cho bố mẹ hoặc bạn bè. Vì vậy, từ bé, hãy thường xuyên nói chuyện với trẻ để trẻ tiếp cận được tốt hơn. Sau đó, tạo môi trường phù hợp cho trẻ, tạo điều kiện giúp trẻ hòa đồng với những người xung quanh. Cho trẻ cơ hội và khuyến khích con tương tác, giao tiếp với bạn bè. 

1.3. Kỹ năng ứng xử

Học nói, học ứng xử được xem là kỹ năng học cần thiết thứ 2 cho trẻ. Hầu hết các bé đều ứng xử theo bản năng, hoặc quan việc quan sát mọi thứ xung quanh. Vì vậy, nếu không được dạy ứng xử đúng, bé dễ dàng học theo những lề lối hư, tật xấu. Dạy con học kỹ năng sống mầm non trong độ tuổi này cũng giúp trẻ tạo thiện cảm với mọi người xung quanh hơn.

Giai đoạn đầu trong quá trình học kỹ năng ứng xử, bố mẹ có thể dạy trẻ những hoạt động cơ bản, gần gũi. Ví dụ như học chào hỏi, lễ phép với người lớn, nhường và thương yêu các bé nhỏ hơn,…. Điều này vừa giúp con có cách hành xử đúng đắn lại vừa xây dựng lối sống tốt đẹp sau này cho con

1.4. Giữ vệ sinh công cộng 

Ý thức biết giữ vệ sinh chung nơi cộng cộng của con sẽ phản ánh sự dạy dỗ của bố mẹ. Nói cách khác, chính sự buông lỏng việc giáo dục giữ gìn vệ sinh chung của bố mẹ mà ít nhiều ảnh hưởng nhân cách sống cho trẻ ngay từ nhỏ. Nếu như mỗi bố mẹ đều biết giữ vệ sinh chung như không đổ rác, vứt rác bừa nơi công cộng. Đó sẽ là tấm gương tốt để dạy dỗ trẻ từ độ tuổi mầm non. 

1.5. Không chơi gần những nơi nguy hiểm

Con đến tuổi mầm non luôn hiếu động và ham chơi, do có sự tiếp xúc với các bạn mới. Vì thế, các mẹ không thể cứ giữ con 24/24 bên cạnh mình được. Chính vì thế, việc dạy bé mầm non biết nơi nào nguy hiểm và không được lại gần là vô cùng cần thiết.

Tuy nhiên, bé sẽ không nhớ lời mẹ đau do mải chơi vi cùng bạn. Mẹ hãy dạy con bằng cách dùng hình ảnh thay cho lời nói. Hãy cho bé xem các video, hình ảnh,… việc học qua hình ảnh sinh động, dễ hiểu sẽ giúp bé nhớ lâu hơn. 

1.6. Kỹ năng bảo vệ bản thân

Đa phần các bậc cha mẹ đều ý thức được điều này. Nhưng thay vì dạy con, bố mẹ lại tìm cách nghiêm cấm con.

Trong các nhóm kỹ năng sống cho trẻ mầm non về bảo vệ bản thân gồm có những kỹ năng như: Kỹ năng an toàn khi tự chơi, kỹ năng tránh bị xâm hại cơ thể, kỹ năng xử lý khi bị lạc, an toàn khi tham gia giao thông trên đường,… Hãy xây dựng cho con ý thức cần bảo vệ mình từ những việc nhỏ nhất. 

Xem thêm kỹ năng sống mầm non: Dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân

1.7. Kỹ năng tự chăm sóc bản thân

Kỹ năng chăm sóc bản thân sẽ giúp bố mẹ an tâm hơn về con. Từ 3 tuổi, mẹ có thể cho con tự ăn. Lớn hơn, mẹ có thể để con tự tắm, tự dọn dẹp quần áo, đồ chơi. Như vậy, sẽ dần xây dựng một thói quen biết tự lập ở trẻ. Trẻ biết tự lập sớm sẽ trở nên tự chủ và quyết đoán hơn trong cuộc sống sau này. 

Xem thêm kỹ năng sống mầm non: Kỹ năng sống cho bé theo từng độ tuổi

1.8. Kỹ năng bơi lội

Hầu hết các môn thể thao đều được khuyến khích để trẻ tham gia từ nhỏ. Chơi thể thao giúp con phát triển tốt về mặt thể chất, độ nhanh nhạy, xử lý tình huống. Trong đó, bơi lội là kỹ năng mẹ nên tập cho con biết ngay từ nhỏ. Trẻ con rất thích nước. Và sẽ là một cơ hội tốt để gắn kết tình cảm gia đình qua những buổi chiều trên biển. Vì vậy, hãy cho trẻ thoải sức vùng vẫy vui chơi với những kỹ năng đã được học.

Có rất nhiều lớp tổ chức bơi cho trẻ mầm non. Mẹ hãy đăng kí cho trẻ một lớp để đảm bảo có các thiết bị hỗ trợ và sự giám sát chặt chẽ.

2. Lợi ích của các kỹ năng sống mầm non cho con

• Giúp con phát triển về thể chất

Các kỹ năng thường được dạy qua sách vở, sau đó cần được thực hành để trẻ ghi nhớ. Đây cũng là phương pháp dạy của hầu hết các trường mẫu giáo cho con. Việc rèn luyện các kỹ năng sẽ mang đến cho con sức khỏe và phát triển tốt về thể lực. Với 1 thể chất tốt, trẻ sẽ có khuynh hướng tích cực tham gia nhiều hoạt động hơn. Đồng thời, tự tin đón nhận những cơ hội mới và dũng cảm vượt qua các khó khăn trong cuộc sống.

• Giúp trẻ tăng khả năng nhận thức

Mục đích chính của việc dạy kỹ năng sống mầm non là giúp trẻ tăng khả năng xử lý, nhận thức vấn đề. Thông qua các bài học, trẻ học được cách phân biệt đúng, sai; cách nhìn nhận vấn đề. Cũng như biết đưa ra ý kiến cá nhân và lắng nghe ý kiến mọi người. Đồng thời, trẻ cũng xây dựng niềm đam mê trong việc tìm tòi, học tập. Điều này rất có cho sự phát triển của con sau này. 

Xem thêm: Cách rèn luyện tư duy cho trẻ mầm non hiệu quả

• Giúp trẻ phát triển tinh thần

Tham gia các hoạt động cùng bạn bè ngoài trời sẽ giúp bé trở nên lạc quan, vui vẻ, sống tích cực hơn. Bé biết cách thể hiện tình yêu ra với mọi người xung quanh và cũng nhận lại sự quan tâm chăm sóc. Vì thế, bé biết sống bao dung, biết chia sẻ đối với mọi người. 

Kết luận

Kỹ năng sống mầm non sẽ cho mẹ biết con cần và có khả năng học được gì. Hãy xây dựng một nền tảng giáo dục vững chắc cho trẻ. Điều này giúp các con phát triển thành những công dân có ích cho xã hội mai này.

Trẻ em Nhật Bản không chỉ nổi tiếng với tính kỷ luật và tự lập cao. Mà các bé còn vô cùng ngoan ngoãn, lễ phép và chăm chỉ. Vì vậy, cách nuôi con kiểu Nhật Bản. Cũng là bí quyết được nhiều ông bố bà mẹ ở Việt Nam tìm hiểu và áp dụng.

1. Nuôi con kiểu Nhật – dạy con tính tự lập từ bé

Mỗi quốc gia sẽ có một cách giáo dục con trẻ khác nhau. Và khi nuôi con kiểu Nhật, họ sẽ dạy con học cách tự lập từ bé. Mà không có sự can thiệp của người lớn.

Dù ở nhà hay đi học. Các ông bố bà mẹ người Nhật đều chú ý đến việc dạy con tự lập. Và luôn khuyến khích con tự làm những việc cá nhân của mình.

Trẻ em Nhật được dạy phải tự mình mặc quần áo. Hay mang giày và xách đồ của mình. Việc một đứa trẻ tự ăn và dọn dẹp phần ăn của mình. Là điều hết sức bình thường ở Nhật. Tất cả những việc đấy các em đều phải tự làm.

Thực tế, không phải cứ muốn con tự lập. Thì quẳng con ra ngoài và mặc kệ con. Cha mẹ Nhật luôn để con tự làm mọi thứ trong mức khả năng tối đa có thể. Nhưng đồng thời cũng tạo điều kiện và hỗ trợ để con có thể bước đầu tự lập. Từ đó giúp bé nâng cao sự tự tin. Nhưng vẫn không bị lệ thuộc vào cha mẹ.

2. Nuôi con kiểu Nhật – dạy con tính kỷ luật từ khi con còn nhỏ

Tính kỷ luật – một trong những đức tính của người Nhật. Được thế giới ngưỡng mộ và tôn trọng. Khi nuôi con kiểu Nhật Bản, tính kỷ luật sẽ được dạy từ bé.

Người dân Nhật Bản rất đề cao sự kỷ luật của cả cộng đồng. Và vì thế, ngay từ khi còn nhỏ. Trẻ em Nhật đã được học về tính kỷ luật. Thay vì trách mắng hay đánh phạt. Bố mẹ người Nhật sẽ là người làm gương cho con về sự kỷ luật để con làm theo. Trong cách nuôi dạy con của người Nhật. Mắng mỏ và đánh phạt là điều tối kỵ.

Chính vì nhờ cách dạy nhân văn và khoa học. Trẻ em Nhật Bản rất biết tiếp thu. Và tôn trọng kỷ luật ở nơi công cộng. Chúng ta sẽ chẳng bao giờ nhìn thấy hình ảnh chen lấn xô đẩy. Hay trẻ em Nhật khóc lóc mè nheo… Ở những nơi công cộng.

Để rèn được tính kỷ luật cho con ngay từ khi còn nhỏ. Chính bản thân cha mẹ phải là người tuân thủ kỷ luật. Để những đứa con của mình tự động “bắt chước” những hành vi của bố mẹ. Nếu muốn trẻ luôn tôn trọng kỷ luật. Và tuân thủ những nội quy cần thiết. Chính bố mẹ phải là những người đầu tiên làm điều này để noi gương cho trẻ.

3. Hệ thống giáo dục của Nhật Bản: Tất cả trẻ em được sinh ra công bằng, giống nhau

Theo hệ thống giáo dục nổi tiếng của Nhật Bản. Trẻ em được tự do làm điều mình thích trước khi lên 5 tuổi. Nghe lời bố mẹ tầm từ 5 đến 15 tuổi. Và từ 15 tuổi được coi là ngang hàng với bố mẹ cũng như những người khác.

Triết lý này nhằm mục đích khích lệ các thành viên trong một tập thể. Nơi lợi ích cá nhân được coi là điều quan trọng nhất. Đó là một lý do mạnh mẽ trong cách nuôi con kiểu Nhật. Giúp con thành một người hài hòa. Người sẽ có thể tìm thấy mục đích. Và không đánh giá thấp giá trị bản thân của chính mình.

4. Mắng mỏ và đánh phạt là điều tối kỵ trong nuôi con kiểu Nhật

Trong cách nuôi con kiểu Nhật. Việc “khoe” hay kể về con quá nhiều trước mặt người khác là một điều tối kỵ. Bởi người Nhật cho rằng hành động này là thừa thãi và không cần thiết.

Việc quy chụp, áp đặt hay chỉ trích lỗi lầm của con cũng hoàn toàn không có. Phụ huynh Nhật Bản quan niệm rằng. Ai cũng có sai lầm. Và việc chỉ trích những lỗi lầm của người khác không giúp họ tốt hơn. Và đương nhiên việc chỉ trích đó càng không xảy ra với con cái của họ. Thay vào đó, người Nhật dạy con kỷ luật. Biết đúng sai, làm gương… Để trẻ ghi nhớ và không tái phạm lần nữa.

5. Khuyến khích trẻ bộc lộ năng lực bản thân

Ở Việt Nam, lý thuyết sẽ nặng hơn rất nhiều so với thực hành. Tuy nhiên nuôi con kiểu Nhật Bản thì khác.

Trẻ được tự do lựa chọn các môn học mình thích và làm theo. Trẻ em thường được cha mẹ hỏi về buổi học ở trường. Và tự do bày tỏ suy nghĩ của riêng mình.

Trẻ em Nhật luôn có những giờ học ngoại khóa, vui chơi ngoài trời rất bổ ích. Như tham gia làm bánh, tới những ngày hội thể thao. Hay biểu diễn ở những sự kiện cộng đồng. Tham gia những lễ hội được tổ chức qua đêm. Tới các buổi giao lưu, những đền chùa, các buổi triển lãm…

Thậm chí, trẻ được cha mẹ cho tham gia buổi cắm trại qua đêm do nhà trường tổ chức. Khiến các em được rèn luyện sự tự tin, lòng dũng cảm ngay từ lúc còn nhỏ. Trong những giờ học ngoại khóa như vậy. Trẻ tỏ ra rất hứng thú. Và điều đó đã để lại trong các em những ấn tượng vô cùng sâu sắc.

6. Nuôi con kiểu Nhật: Dạy con luôn biết nói lời cảm ơn và xin lỗi

Có thể nhiều người cảm thấy Nhật Bản lễ tiết rườm rà. Nhưng thực tế thì những người từng được đối đãi qua như vậy. Đều không có ai tỏ vẻ phản cảm. Người Nhật cho rằng. Những đứa trẻ coi thường lao động. Hay coi thường quan tâm đến người khác. Thì nhất định sẽ không có tiền đồ tương lai tốt đẹp.

Trẻ không biết xin lỗi cha mẹ cũng sẽ đem tất cả sai lầm đổ lỗi cho người khác. Chỉ cảm ơn và xin lỗi trong lòng là không đủ. Người Nhật còn cổ vũ trẻ dùng ngôn ngữ, chữ viết và hành động mà biểu đạt ra.

7. Luôn chú ý đến cảm xúc của con

Để dạy một đứa trẻ sống và tồn tại trong một xã hội tập thể. Điều quan trọng là dạy cho chúng biết cách nhìn thấy. Và tôn trọng những cảm xúc và sở thích của người khác.

Các bà mẹ Nhật Bản tôn trọng con cái của họ. Và luôn để ý đến cảm xúc của con. Họ không thúc giục con. Hoặc khiến con cảm thấy xấu hổ hoặc ngượng ngùng. Họ dạy con hiểu cảm xúc của người khác. Để có thể thông cảm và thấu hiểu họ.

Người Nhật không cho rằng phương pháp nuôi con kiểu Nhật của họ là tốt nhất. Nhưng hành động và tính cách của trẻ em Nhật. Luôn được thế giới đề cao và coi trọng.

Ngay từ khi bé yêu còn nhỏ, bố mẹ nên chủ động dạy trẻ kỹ năng bảo vệ bản thân để bé tự do khám phá bên ngoài, kết thêm nhiều bạn mới và “ăn mau chóng lớn”. Đừng quá bao bọc bé yêu mẹ ơi, con đủ lớn để tự bảo vệ chính mình và điều mẹ cần làm là dạy bé các kỹ năng cần thiết. Cùng Góc của mẹ khám phá 8 kỹ năng quan trọng bé nào cũng cần biết và có phương hướng dạy bé đúng cách, mang lại hiệu quả tốt nhất mẹ nhé!

1. Kỹ năng tự bảo vệ bản thân là gì mẹ nhỉ?

Dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân là mở rộng những hiểu biết của trẻ về những sự việc xung quanh mình và chỉ cách để bé bảo vệ mình an toàn. Trẻ có kỹ năng bảo vệ bản thân giúp bé tránh xa những mối nguy hiểm khi khám phá thế giới bên ngoài. 

Giai đoạn từ 4 đến 12 tuổi con dễ gặp phải nhiều mối nguy hiểm nhất. Bởi ở giai đoạn này, con thích tự khám phá mọi thứ. Nhưng lại chưa có những kỹ năng cơ bản để tìm hiểu thế giới.

2. Tại sao nên dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân từ sớm? 

Báo cáo về tình trạng các hành vi xâm hại trẻ em đã chỉ ra rất nhiều vụ trẻ em do thiếu kỹ năng, không được sự quan tâm của bố mẹ đã tạo ra cơ hội cho kẻ xấu thực hiện hành vi của mình. Trong năm 2021, Tổng đài 111 (tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em) đã nhận hơn 600.000 cuộc gọi đến, tăng hơn 10% so với năm 2020. Những tình trạng đáng báo động như bạo lực trẻ em, xâm hại chiếm phần lớn và ngày càng nghiêm trọng, gây bức xúc xã hội. Bộ Công an cũng cho hay, trong năm 2021 đã có 1914 vụ xâm hại trẻ em diễn ra trên toàn quốc, thể hiện mức độ nguy cấp của vấn đề này. 

Đáng chú ý, chỉ trong 3 tháng đầu năm 2022, cả nước đã có tới 147 trẻ em bị xâm hại tình dục, bắt cóc và bỏ rơi (tăng đến 5% so với quý I năm liền kề). Tổng đài 111 tiếp nhận hơn 202 nghìn cuộc gọi, tăng 45% so với số liệu cùng kỳ năm ngoái. (Theo thống kê của Cục Trẻ em)

Từ thực trạng trên cho thấy, bảo vệ trẻ em là việc làm bức thiết, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành, gia đình và toàn xã hội. Quan trọng hơn, mỗi bố mẹ nên giáo dục kỹ năng tự bảo vệ bản thân từ nhỏ để xây dựng cho trẻ một môi trường an toàn, lành mạnh, con thỏa sức sáng tạo và tự do phát triển.

3. 7 kỹ năng tự bảo vệ bản thân mà bé cần biết

Thời điểm thích hợp nhất để mẹ dạy bé các kỹ năng sống cần thiết đó là lúc bé cưng 2 – 10 tuổi. Lúc này, bé tìm tòi và hay thắc mắc, rất vui thích khi được mẹ chỉ cho thứ gì đó mới. Như vậy, con sẽ học một cách tự nhiên chứ không bị bó buộc, hiệu quả tiếp thu sẽ tốt nhất. Cụ thể, mẹ hãy dạy bé 7 kỹ năng thiết yếu sau đây.

3.1. Kỹ năng bảo vệ bản thân trước người lạ

Trẻ con rất dễ đi theo người lạ nếu được cho món đồ bé thích. Vì thế, mẹ hãy dặn bé tuyệt đối không được đi theo bất kì người lạ nào, cho dù người đó có dụ dỗ và cho bé kẹo bánh. Mẹ nên lặp đi lặp lại lời dặn này mỗi ngày dẫn bé đến trường. Thêm vào đó, mẹ nên kiểm tra bé bằng việc cho bé một viên kẹo và hỏi bé có đi không. Hay cho bé một tình huống là có một người lạ đến và sẽ dẫn bé đến chỗ mẹ để xem con đã biết cách chưa, từ đó điều chỉnh cho phù hợp. Nếu chỉ bảo một lần, con còn nhỏ sẽ không nhớ được ngay đâu ạ.

Nếu bố mẹ cần đón trẻ ở trường mẫu giáo,… hãy dặn trẻ ở trong khuôn viên trường chờ bố mẹ. Mẹ cũng nên chỉ cho bé những người bé có thể nhờ giúp đỡ như chú bảo vệ, chú công an,.. để bé biết. 

3.2. Nói sớm về các bộ phận trên cơ thể

Mẹ nên tập bé gọi tên các bộ phận cơ thể và nói về chúng từ rất sớm. Ít nhất dạy con những từ ngữ và tầm quan trọng của các bộ phận đặc biệt. Cần ưu tiên điều này khi bắt đầu việc dạy trẻ kỹ năng bảo vệ bản thân. 

Việc giáo dục sinh lý trẻ chưa được các mẹ Việt quan tâm lắm như phương Tây. Tuy nhiên, việc tiếp cận với thế giới qua phim ảnh, thiết bị,… có thể sẽ đưa đến trẻ những kiến thức không tốt. Vì vậy, tốt hơn mẹ nên cho trẻ biết từ đầu và định hướng cho trẻ. 

3.3. Dạy trẻ bảo vệ các bộ phận riêng tư

Nói với con về một vài bộ phận trên cơ thể không được để người khác nhìn thấy. Và ngoại trừ bố mẹ khi giúp trẻ tắm rửa hay bác sĩ khi thăm khám cho trẻ, còn lại không ai được tùy tiện chạm vào cơ thể, đặc biệt là những vùng nhạy cảm..

Mẹ hãy lồng ghép cách dạy trẻ trong các hoạt động hàng ngày khi dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân. Ví dụ như nói bé biết về các bộ phận cơ thể khi cho bé tắm. Hãy dạy trẻ không ai được chạm vào vùng kín của con và không ai được yêu cầu con chạm vào vùng kín của người khác. Cha mẹ thường sẽ quên phần thứ hai của câu này. Lạm dụng tình dục thường bắt đầu bằng việc thủ phạm yêu cầu đứa trẻ chạm vào họ hoặc người khác.

3.4. Kiến thức an toàn giao thông

Tại Việt Nam, tai nạn giao thông là nguyên nhân lớn nhất gây tử vong cho trẻ em từ 5 tuổi trở lên (chiếm đến 56%). Trong đó, có 36% trẻ gặp tai nạn do đi bộ một mình, 20% do đi xe đạp hoặc ngồi trên mô tô, xe máy (Theo Bộ Y tế). Chính vì thế, kiến thức an toàn giao thông là một kỹ năng quan trọng cấp thiết mẹ cần dạy cho bé. 

Đầu tiên, mẹ cần nhẹ nhàng giải thích cho bé yêu hiểu vì sao cần tuân thủ luật giao thông và quan sát xung quanh thật kỹ mỗi khi qua đường. Khi nắm rõ nguyên nhân, bé mới sẵn lòng học và tiếp thu. Cụ thể:

• Dạy bé kỹ năng đi bộ qua đường: Mẹ chỉ bé đi vào vỉa hè, chỉ qua đường khi đèn xanh, không được nghe nhạc, đọc truyện hoặc nô đùa khi đang đi trên đường. Nếu đường quá đông xe cộ, bé có thể nhờ người lớn giúp đỡ để sang đường an toàn.
• Dạy bé chạy xe đạp đúng cách: Khi đi xe đạp, bé cần đi bên phải đường và dừng lại khi đèn đỏ. Nếu đường quá gồ ghề, nhiều xe cộ, con nên xuống xe và dắt bộ qua để tránh bị đụng xe.
• Bé ngồi trên xe ô tô: mẹ khuyên bé không thò đầu hoặc tay chân ra ngoài và chỉ bước xuống khi xe đã dừng hẳn mẹ nhé!

3.5. Kỹ năng tìm kiếm sự giúp đỡ

Trong mọi hoàn cảnh nguy hiểm, con cần biết cách kêu gọi sự giúp đỡ từ những người xung quanh. Giao tiếp chính là một trong những kỹ năng sống cho bé vô cùng quan trọng mẹ nhé! Hãy dặn trẻ la hớn hoặc khóc lớn khi bị người không quen dẫn đi. 

Cùng với đó, mẹ cũng chỉ con những người tốt mà con có thể nhờ giúp. Bằng cách giới thiệu và chỉ con về hình ảnh chú công an trên đường về nhà mỗi ngày, chú bảo vệ,…

3.6. Kỹ năng bảo vệ bản thân khi gặp hỏa hoạn

Hỏa hoạn là trường hợp không ai mong muốn, thế nhưng nếu lỡ gặp cháy, bé cần biết nên làm gì để giảm thiểu thương tổn xuống mức thấp nhất. Để bé tiếp thu dễ dàng, mẹ hãy hãy tạo các tình huống giả định tại nhà và chỉ bé thật kỹ các hành động cần thực hiện khi phát hiện có đám cháy. 

Theo Edgar Dale (nhà giáo dục nổi tiếng người Mỹ): Trẻ hiểu được 10% những gì trẻ nghe; 40% những gì nhìn thấy; 60% những gì trẻ nhắc lại (nói) và khoảng 90% những gì trẻ nói và làm. Do vậy, tình huống giả định có thể coi là cách tốt nhất để trẻ có thể hiểu được những tình huống có thể xảy ra trong thế giới muôn màu cũng như cách xử lý thông minh nhất. Mẹ đừng ngại thực hiện các tình huống để con làm quen và ghi nhớ giỏi hơn nhé.

3.7. Dạy trẻ kỹ năng bảo vệ bản thân khi bị lạc

Với nhu cầu vui chơi giải trí hiện nay, có rất nhiều trường hợp trẻ bị lạc xảy ra nơi công cộng. Đặc biệt là ở Trung tâm thương mại, công viên,.. . Vậy nên, bố mẹ nên giúp con có những kiến thức ứng xử cần thiết khi bị lạc. Ví dụ như: Con nên gọi sự trợ giúp của ai? Nếu gặp người lạ muốn đưa con về con nên làm gì? Cha mẹ nên dạy con ghi nhớ tên tuổi, số điện thoại của bố mẹ, địa chỉ nhà để trẻ có thể báo cho bộ phận quản lý nơi đó.

Tuy nhiên khi trẻ đang hoảng sợ có thể sẽ quên những thông tin này. Vì thế tốt hơn hết nên cho trẻ mang theo mảnh giấy ghi thông tin liên lạc của bố mẹ trong trường hợp khẩn cấp.

4. Mách mẹ cách dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân bằng tư duy liên hệ

Ở giai đoạn 2 – 10 tuổi, bé rất nóng lòng muốn thể hiện mình. Tư duy của bé cũng bắt đầu phát triển mạnh hơn giai đoạn trước. Nếu được cha mẹ thường xuyên rèn luyện, trẻ sẽ biết cách hành động đúng trong các tình huống của cuộc sống và hạn chế nguy cơ xấu từ bên ngoài. Vì thế, mẹ đừng bỏ qua thời cơ “vàng” này để dạy bé tự bảo vệ bản thân bằng tư duy liên hệ nhé!

Cụ thể, mẹ nên dạy bé cách học 1 biết 10, chứ đừng gò bó theo lối rập khuôn. Bố mẹ có thể tập con cách suy nghĩ về nguyên nhân – kết quả bằng cách luôn đặt ra những câu hỏi, hỏi ngược lại những câu hỏi của bé. Xếp hình và nhập vai cũng là một biện pháp hay để rèn luyện khả năng tư duy nhiều mặt cho bé yêu. Nhờ thế mà khi phát sinh vấn đề tương tự trước đó, bé sẽ tự biết nên làm gì mà không cần mẹ phải chỉ lại. 

5. 3 lưu ý quan trọng mẹ cần nắm khi dạy bé kỹ năng tự bảo vệ bản thân

Dạy trẻ kỹ năng bảo vệ mình là một hành trình dài, không thể bắt con nắm được hết trong ngày một ngày hai đâu ạ. Vì thế, mẹ nắm rõ 3 lưu ý quan trọng này để việc học trở nên vui vẻ, gắn kết tình yêu thương giữa mẹ và bé càng vững chắc hơn!

5.1. Thường xuyên trò chuyện cùng trẻ

Nói chuyện là cách đơn giản để gắn kết tình cảm bố mẹ và con cái, là cách dạy con tự tin hơn đó. Bố mẹ cũng hiểu về cách nhìn nhận vấn đề của con mình. Từ đó, đưa ra được những cách dạy, phương pháp phù hợp với trẻ.

Nói chuyện với con hàng ngày sẽ tạo cơ hội cho trẻ chia sẻ những chuyện bé gặp được hôm nay. Đây là thông tin tốt để bố mẹ biết xung quanh bé đang có các đối tượng nào. Và khi phát hiện trẻ gặp vấn đề gì, bố mẹ có thể giải quyết ngay. 

Hãy tạo niềm tin ở con một cách tự nhiên. Bố mẹ nên lồng các buổi nói chuyện vs bé khi đang gập quần áo, đang tắm,… Bố mẹ cũng nên dành một khoảng thời gian dẫn trẻ đi dạo và trò chuyện cùng trẻ. 

5.2. Không quát mắng

Khi trẻ mắc lỗi, cha mẹ thường không đủ bình tĩnh để giải thích cho con những nguyên nhân dẫn đến vấn đề mà lớn tiếng, quát mắng khiến con tủi thân và bật khóc. Nhưng không nên đâu mẹ ơi, con mặc dù còn nhỏ nhưng đã có suy nghĩ của bản thân rồi, nghe mẹ quát mắng dễ làm con lầm tưởng mẹ không yêu thương con, ghét bỏ con đó ạ. 

Thay vào đó, trong mọi vấn đề, mẹ nên đặt bản thân vào vị trí của bé trước tiên để hiểu rõ cảm xúc cũng như suy nghĩ của con, rồi từ đó hướng dẫn con cách xử lý thích hợp. Con sẽ dễ chấp nhận và nhìn ra được vấn đề mình đang mắc phải. Từ đó bé chủ động học tập và sửa chữa lỗi lầm mà không đợi ai phải nhắc.

5.3. Cho bé vừa học vừa chơi

Mặc dù yêu thích tìm tòi, khám phá nhưng bé cưng cũng mau chán lắm đó mẹ. Vừa học vừa chơi sẽ là phương pháp tối ưu nhất để mẹ dạy bé kỹ năng bảo vệ chính mình. Con sẽ thấy thích thú và vui cười, đầu óc thoải mái, kiến thức cũng nhờ thế mà đi vào não bé nhanh hơn. Dành thời gian chơi đùa, học tập cùng bé còn giúp gắn kết tình cảm gia đình, khỏi phải gặp cảnh mỗi người ôm một chiếc điện thoại thông minh rồi lạnh nhạt với người thân yêu mẹ ơi!

Xem thêm: 9 cách dạy trẻ tư duy logic mẹ có thể áp dụng tại đây.

Nguồn: Fight Child Abuse (Youtube)

Hiện nay, có rất nhiều các lớp, chương trình ngoại khóa dạy phát triển kĩ năng ở trẻ. Tuy nhiên, dù dạy trẻ kỹ năng bảo vệ bản thân tại trung tâm hay ở nhà, thì bố mẹ vẫn phải là người đồng hành cùng trẻ. Kỹ năng tự bảo vệ bản thân sẽ giúp bé tránh xa các sự cố không mong muốn và tạo cơ hội cho con được phát triển trong môi trường an toàn và lành mạnh hơn.

Xem thêm các bài viết về bé:

Các hoạt động giúp mẹ dạy trẻ tư duy toán

16 hoạt động vui chơi giúp trẻ 2 tuổi phát triển toàn diện