Bisphenol A (BPA) là một hóa chất gây rối loạn nội tiết, sản xuất khối lượng cao được tìm thấy trong nhiều loại sản phẩm, đặc biệt là đồ nhựa. Mặc dù thường được sử dụng trong sản xuất các loại đồ nhựa như bình sữa, núm vú cho trẻ sơ sinh và đồ chứa thực phẩm. Nhưng BPA rất có hại tới sức khỏe con người, đặc biệt là trẻ nhỏ. Vì thế, các bậc làm cha mẹ cần hiểu kỹ về BPA để tránh sự phơi nhiễm BPA cho bé của mình.
1. BPA là gì?
Bisphenol A (viết tắt: BPA), là hóa chất công nghiệp thường dùng trong chế tạo nhựa polycarbonate. Chất này thường được sử dụng trong:
- Việc chế tạo các thiết bị thể thao
- Chai nước
- Các thiết bị y tế
- Hộp đựng thức ăn.
- Sử dụng như một lớp phủ trong lon thực phẩm, đồ uống nhằm bảo vệ, chống thấm và chống ăn mòn.
BPA tồn tại ở dạng rắn (chất bột hoặc tinh thể) màu trắng và nhiệt độ nóng chảy vào khoảng 158°C.
2. Ảnh hưởng của BPA đối với sức khỏe con người như thế nào?
Cuối năm 2008, sau khi được sử dụng rộng rãi gần 60 năm, Chương trình chất độc quốc gia (Hoa Kỳ) mới đưa ra khuyến cáo cùng những số liệu chứng minh Bisphenol A có thể làm thay đổi quá trình phát triển của con người. Các nghiên cứu cho thấy:
- Nhiệt độ tăng cao
- BPA sẽ tách ra khỏi nhựa
- Hòa tan vào đồ ăn/thức uống nên dễ đi vào bên trong cơ thể.
2.1. Những ảnh hưởng mà BPA tác động lên sức khỏe con người bao gồm:
1 – Giảm khả năng hoạt động của não
Nhiều nghiên cứu cho thấy sự phơi nhiễm BPA ảnh hưởng tiêu cực đến các vấn đề nhận thức, kết quả học tập và trí nhớ.
2 – Gây dậy thì sớm
Nhiễm BPA, dù là liều thấp, là nguyên nhân gây dậy thì sớm ở các bé, đặc biệt là bé gái.
3 – Ung thư vú và ung thư tiền liệt tuyến
Không chỉ ảnh hưởng đến người lớn, mà các nghiên cứu cũng cho thấy trẻ sơ sinh bị phơi nhiễm với BPA ngay từ trong tử cung có nguy cơ mắc các bệnh về ung thư vú và ung thư tiền liệt tuyến cao hơn.
4 – Thay đổi hành vi
Các thí nghiệm trước đây đã tìm ra rằng khi tiếp xúc với BPA liều thấp có thể gây ra:
- Hiệu ứng hành vi
- Bao gồm cả tăng động
- Hung hãn
- Giảm khả năng tiếp thu
- Làm tăng khả năng nghiện ma túy…
5 – Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản
Một số nghiên cứu cho thấy BPA là nguyên nhân quan trọng làm sụt giảm nông độ hormone nam trong cơ thể phái mạnh, từ đó làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng và chất lượng tinh trùng. Trong khi đó, phơi nhiễm BPA cũng được chứng minh làm giảm khả năng sinh sản ở phụ nữ, đặc biệt làm giảm tỷ lệ thành công khi thụ tinh nhân tạo.
6 – Ung thư gan
Mặc dù chưa có minh chứng cụ thể ở người, nhưng các nghiên cứu trên chuột cho thấy BPA có mối quan hệ đáng kể đến bệnh ung thư gan. Đặc biệt nguy hiểm hơn. các tế bào ung thư đã từng phơi nhiễm với BPA có khả năng kháng hóa trị cao hơn
7 – Tăng khả năng mắc bệnh béo phì và tiểu đường
Phơi nhiễm BPA có khả năng khiến cơ thể/tế bào cơ thể kháng lại insulin (tăng khả năng mắc bệnh tiểu đường). Và thúc đẩy sự hình thành của các tế bào mỡ – nguyên nhân của bệnh béo phì.
3. Lời khuyên khi sử dụng các sản phẩm nhựa cho trẻ
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương trước tác động của chất BPA. Do đó, Hiệp hội FDQ Hoa Kỳ, từ năm 2012, chính thức cấm việc sử dụng BPA trong sản xuất chai sữa cho trẻ em. Ở Việt Nam, cha mẹ và những người chăm sóc trẻ cần lưu ý những thông tin sau để tránh cho trẻ tiếp xúc với chất độc hại này:
Lưu ý tránh mua cho bé bình sữa, núm vú và các vật dụng liên quan lằm bằng nhựa có mã tái chế 3 hoặc 7. Thay vào đó, hãy chọn những sản phẩm nhựa được dán nhãn BPA free như loại nhựa PP (polypropylene) mềm và đục hơn nhựa PC, ký hiệu bằng chữ PP hoặc số 5 dưới đáy.
Tránh sử dụng các sản phẩm đóng hộp cho trẻ, đặc biệt là hộp nhựa. Vì hầu hết các sản phẩm này đều được lót bằng nhựa có chứa BPA.
Nên vệ sinh sản phẩm nhựa bằng tay hơn là trong máy rửa bát. Đặc biệt là không được sử dụng các loại cọ để chà rửa bề mặt của sản phẩm. Việc làm nóng quá mức hoặc chà rửa quá mạnh gây trầy xước bề mặt bên trong của nhựa có thể làm rò rỉ một lượng lớn BPA có trong sản phẩm.
Nguồn tham khảo:
Diana Zuckerman, PhD, Paul Brown, Laura Walls, Anna E. Mazzucco, PhD, and Nicholas J. Jury, PhD, National Center for Health Research. Are Bisphenol A (BPA) Plastic Products Safe for Infants and Children?
http://www.center4research.org/bisphenol-bpa-plastic-products-safe-infants-children/
