Vậy là bé nhà mình đã đến cột mốc mới ăn dặm rồi. Chắc hẳn mẹ nào cũng muốn tự tay chuẩn bị những bữa ăn dặm ngon mỗi ngày cho bé, vừa đảm bảo an toàn, lại vừa phù hợp nhất với con, vì chỉ có mẹ mới hiểu con nhất thôi. Tuy nhiên, với những mẹ tập đầu chưa có nhiều kinh nghiệm sẽ “bối rối” một chút vì chưa rõ đâu là phương pháp ăn dặm tốt nhất cho sự phát triển của con. Những chia sẻ về ưu điểm, nhược điểm của các phương pháp ăn dặm dưới đây sẽ giúp mẹ giải đáp mọi băn khoăn để tự tin đồng hành cùng con trên hành trình ăn dặm này.
Mục lục
1. Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật
1 – Đây là phương pháp gì mẹ nhỉ?
Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật đúc kết từ cách chăm sóc bé sơ sinh của các mẹ Nhật Bản. Với cách xây dựng chế độ ăn khoa học và bổ dưỡng, các phương pháp ăn dặm nhận được nhiều sự quan tâm của mẹ Việt.
Thực đơn ăn dặm sẽ được mẹ chuẩn bị trên đĩa nhỏ và chế biến cẩn thận từ nguồn thực phẩm đa dạng với nhiều nhóm chất khác nhau, không trộn lẫn, không nêm thêm gia vị. Mẹ cho bé tự chọn món ăn, tập bốc hoặc xúc thức ăn để bé vừa cảm nhận từng hương vị, vừa tạo cảm giác thoải mái, giúp bé ăn ngon, tiêu hoá tốt.
Những tuần đầu, mẹ tập cho bé ăn cháo loãng được rây mịn theo tỉ lệ 1:10, khi bé đã ăn tốt hơn (khoảng tuần 3 – 4), bổ sung rau củ đã nghiền nát vào thực đơn của con nhé.
2 – Ưu điểm
- Rèn luyện tính tự lập từ nhỏ: Với các phương pháp ăn dặm kiểu Nhật, mẹ cho bé tự ngồi ăn và được thỏa thích lựa chọn món ăn yêu thích, bé sẽ tự học cách cầm nắm thức ăn đưa lên miệng. Điều này không chỉ khiến quá trình cho bé ăn dặm trở nên dễ dàng mà còn hình thành tính tự lập ngay từ khi còn nhỏ.
- Đa dạng dưỡng chất, kích thích vị giác: Các món ăn được mẹ chuẩn bị riêng biệt và trang trí lạ mắt với đa dạng các nhóm chất, kích thích vị giác, giúp bé dễ dàng ghi nhớ, làm quen với mùi vị từng loại thực phẩm, vừa cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của bé.
- Kích thích khả năng vận động: Khi tập ăn bốc, bé cần thực hiện phối hợp nhuần nhuyễn nhiều động tác để đưa thức ăn lên miệng, kích thích bé nhanh chóng làm quen với cách dùng dĩa/thìa
- Chế độ ăn dặm an toàn, giảm nguy cơ thừa cân béo phì: Mẹ Nhật nói không với gia vị khi chuẩn bị bữa ăn dặm bởi muối/đường không tốt cho thận và sự phát triển của bé. Các phương pháp ăn dặm này chú trọng sử dụng nguồn thực phẩm chứa chất béo lành mạnh, lượng canxi cao (cá khô, rong biển, …) hỗ trợ bé phát triển khỏe mạnh, giảm nguy cơ thừa cân béo phì.
3 – Nhược điểm
Tuy nhiên như các phương pháp ăn dặm khác, ăn dặm kiểu Nhật chưa thể ghi điểm tuyệt đối trong mắt mẹ bởi còn tồn tại một số nhược điểm cần khắc phục:
- Dự trữ thức ăn trong tủ: Mẹ Việt thường ưu tiên sử dụng thức ăn, rau củ tươi nhưng với phương pháp ăn dặm kiểu Nhật, thức ăn sẽ được mẹ chuẩn bị cho nhiều bữa và trữ đông. Tuy nhiên nếu mẹ chưa có kinh nghiệm, giã đông không đúng cách sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn phát triển gây hại cho bé.
- Khả năng tiếp nhận thực phẩm hạn chế: Các phương pháp ăn dặm khuyến khích bé tự ăn nhưng thời gian đầu do chưa quen với thực phẩm, bé không ăn được nhiều và chỉ ăn những món mình thích, vô tình khiến bé thiếu một số dưỡng chất quan trọng khiến con có nguy cơ còi xương, chậm lớn.
- Mẹ tốn thời gian thực hiện: Mẹ tốn nhiều thời gian chuẩn bị dụng cụ và nấu nhiều món ăn. Thật khó thực hiện phương pháp nếu mẹ quá bận rộn.
4 – Lời khuyên cho mẹ
Mặc dù hơi mất thời gian chuẩn bị một chút nhưng phương pháp này lại đặc biệt phù hợp cho bé từ 6 tháng tuổi, mẹ đọc thêm một số tips dưới đây để áp dụng cho con ăn dặm hiệu quả nhất: :
- Thay vì dự trữ thức ăn đã qua chế biến, mẹ nên sử dụng thức ăn tươi và chế biến vừa đủ theo lượng thức ăn hằng ngày của bé.
- Mẹ rã đông thực phẩm đúng cách (rã đông từ từ trong ngăn mát tủ lạnh hoặc bằng lò vi sóng, rã đông bằng gừng,…) để đảm bảo lượng dưỡng chất cũng như tránh các vi khuẩn gây hại.
- Giai đoạn làm quen với phương pháp này, mẹ rây nhỏ, nghiền mịn thức ăn và bắt đầu tập cho bé ăn ít, không ép buộc bé và tăng dần lượng thức ăn theo nhu cầu của bé.
- Mẹ lưu ý cho bé bú đủ cữ và ăn thêm bữa phụ để bổ sung đủ chất dinh dưỡng và năng lượng cần thiết cho bé.
2. Phương pháp ăn dặm truyền thống
1 – Đây là phương pháp gì mẹ nhỉ?
Ăn dặm truyền thống là phương pháp quen thuộc được tạo ra từ kinh nghiệm chăm sóc con của các mẹ Việt. Với cách thực hiện dễ dàng, nhanh chóng, con dễ hấp thu dưỡng chất, nên phương pháp này được ưa chuộng trong cộng đồng mẹ bỉm sữa.
Khi cho bé ăn dặm theo phương pháp truyền thống, mẹ bón cho bé cháo hoặc bột đã được xay nhuyễn với thịt, cá, rau củ. Giai đoạn bé mọc răng, mẹ băm nhỏ thức ăn kết hợp cùng cháo hoặc bột xay nhuyễn, giúp bé làm quen với mùi vị và thành phần dinh dưỡng của món ăn trước khi ăn thức ăn cứng hơn.
2 – Ưu điểm
- Chế độ dinh dưỡng dồi dào: Cháo/bột ăn dặm giúp bổ sung 4 nhóm chất thiết yếu: chất béo, tinh bột, chất đạm, vitamin và khoáng chất trong mỗi bữa ăn dặm.
- Dễ tiêu hoá, hấp thu dinh dưỡng: Thức ăn được xay nhuyễn giúp bé dễ tiêu hoá và hấp thu dưỡng chất cần thiết, bé chóng lớn, tăng cân nhanh.
- Chuẩn bị nhanh chóng, dễ dàng: Cách tiến hành nhanh chóng, đơn giản, mẹ không tốn quá nhiều thời gian chuẩn bị món ăn dặm của bé.
- Điều chỉnh lượng thức ăn dễ dàng: Mẹ dễ dàng cân nhắc, điều chỉnh khẩu phần ăn mỗi bữa theo nhu cầu năng lượng của bé
3 – Nhược điểm
Song song với những ưu điểm kể trên, các phương pháp ăn dặm này vẫn còn vài “lấn cấn”, mẹ cân nhắc trước khi quyết định cho con ăn dặm truyền thống nhé:
- Hình thành thói quen không tốt: Mẹ cho con ăn các món cháo liên tục, bé lại không được chọn món yêu thích dẫn đến quấy khóc, chán ăn, làm bữa ăn dặm trở thành “cực hình”. Khi đó, mẹ thường có xu hướng đánh lạc hướng bé bằng cách cho bé đi rong, xem tivi, múa hát để bé “xuôi” và ăn tiếp, vô tình sẽ hình thành thói quen không tốt: cứ mẹ nịnh, bế đi rong mới ăn.
- Giảm khả năng phân biệt hương vị, phản xạ nhai: Cháo/bột được xay nhuyễn hoàn toàn khiến bé khó cảm nhận hương vị của từng nguyên liệu, kỹ năng nhai không được rèn luyện, ảnh hưởng lớn tới quá trình tập ăn thô của bé.
- Xây dựng chế độ ăn thừa chất: Chế độ ăn không hợp lý gây thừa đạm, thiếu vitamin do cung cấp lượng lớn tinh bột, chất béo không lành mạnh (thịt hầm từ xương,…), lượng vitamin từ rau củ bị mất trong quá trình đun nấu. Lâu dài gây ảnh hưởng tới quá trình tiêu hoá, tăng khả năng thừa cân, béo phì cho bé yêu.
4 – Lời khuyên cho mẹ
Ăn dặm truyền thống phù hợp cho bé từ 5 – 6 tháng và mẹ bỉm bận rộn mà vẫn muốn chuẩn bị bữa ăn dặm ngon cho bé. Dưới đây là một số lời khuyên khi mẹ áp dụng phương pháp ăn dặm truyền thống cho bé:
- Mẹ không nên nấu trộn quá 3 – 4 nguyên liệu khác nhau khiến bé không cảm nhận được mùi vị thức ăn.
- Mẹ cho bé ăn theo nhu cầu, dừng lại khi bé từ chối ăn vì bắt ép sẽ khiến bé sợ hãi, k chất lượng bữa ăn giảm sút, dần dần con sẽ biếng ăn, chậm lớn.
- Mẹ nên tập cho bé cố định chỗ ngồi, thời gian ăn cụ thể và giúp bé tập trung cho việc ăn. Nếu bé quấy khóc, không chịu ăn, mẹ dừng lại và dỗ dành, chơi cùng con để con nín khóc. Khi con bình tĩnh trở lại, mẹ tiếp tục tập ăn dặm vào những bữa sau hoặc bổ sung thêm bữa ăn nhẹ thay vì việc cố gắng đánh lạc hướng bé để đút thức ăn.
3. Phương pháp ăn dặm chỉ huy (BLW)
1 – Đây là phương pháp gì mẹ nhỉ?
Ăn dặm tự chỉ huy (baby led weaning) là một trong các phương pháp ăn dặm và chăm sóc con phổ biến ở các nước châu Âu, châu Mỹ. Khi được du nhập sang Việt Nam, phương pháp trở thành luồng gió mới thay đổi suy nghĩ về cách chăm sóc bé sơ sinh, được sự ủng hộ của đông đảo mẹ bỉm Việt.
Xem thêm:
Với phương pháp ăn dặm tự chỉ huy, bé được thỏa sức lựa chọn, bốc ăn những món yêu thích và được bú mẹ song song với ăn dặm để đảm bảo đủ dưỡng chất. Điểm đặc biệt của BLW chính là phương pháp đề cao việc lựa chọn thực phẩm phong phú, thường xuyên sử dụng thực phẩm dạng luộc, chiên, hấp thành miếng nhỏ vừa tay bé, giúp bé làm quen với thức ăn bằng cả 5 giác quan.
2 – Ưu điểm
- Hình thành khả năng độc lập từ bé: Với phương pháp ăn dặm BLW, bé tự do ăn theo cách của riêng mình, bé cảm thấy thoải mái, kích thích tăng khả năng phân biệt thức ăn qua xúc giác, vị giác và khứu giác.
- Khéo léo trong cử chỉ: Khuyến khích bé bốc thức ăn tăng sự khéo léo trong cử chỉ, vận động của bé đặc biệt giúp các ngón trỏ và ngón cái trở nên linh hoạt.
- Tăng gắn kết giữa các giác quan: Tập ăn dặm theo BLW, giúp bé phối hợp nhịp nhàng các động tác và các giác quan.
- Xây dựng thói quen tốt cho bé: Dùng chung bữa ăn với gia đình giúp bé cảm nhận được tình yêu thương, sự ấm áp và học hỏi thói quen, hành động, cử chỉ tốt của người lớn.
3 – Nhược điểm
- Tăng nguy cơ hóc thức ăn: Do ăn thô từ khi bắt đầu nên khả năng nhai và phản xạ nuốt chưa hoàn chỉnh, bé có nguy cơ mắc dị vật trong đường thở.
- Thiếu dinh dưỡng, thiếu chất: Bé chỉ ăn những thức ăn mình thích hoặc biếng ăn là nguyên nhân dẫn đến thiếu dinh dưỡng.
- Mẹ vất vả dọn dẹp: Phương pháp ăn dặm BLW khuyến khích coi bữa ăn như giờ vui chơi, tuy nhiên lại khiến mẹ đau đầu khi thu dọn “bãi chiến trường” của bé.
4 – Lời khuyên cho mẹ
Bé nhà mình được 6 tháng tuổi, mẹ có nhiều thời gian ở nhà chăm con thì chắc chắn không nên bỏ qua các phương pháp ăn dặm BLW này rồi. Dưới đây là một vài mẹo nhỏ để áp dụng các phương pháp ăn dặm này hiệu quả nhất:
- Cách chế biến thực phẩm: Cân nhắc chọn món ăn mềm cho bữa ăn dặm của bé, lưu ý xé nhỏ sợi gà, bỏ da, nắm cơm, giúp con không bị hóc, nghẹn thức ăn.
- Cho bé bú trước ăn dặm: Mẹ cho bé bú trước 2 tiếng trước bữa ăn dặm và không ép buộc khi bé không chịu ngồi ghế tập ăn.
- Vệ sinh tay, miệng: Mẹ lau sạch tay và miệng bé trước, sau khi ăn bằng khăn ướt cho bé sơ sinh với thành phần an toàn, lành tính không gây kích ứng da và khả năng làm sạch, kháng khuẩn tốt. Có bạn khăn ướt này rồi, mẹ an tâm cho bé tự bốc ăn mà vẫn đảm bảo vệ sinh. Bữa ăn bữa ăn dặm thú vị của bé không còn là nỗi lo về an toàn vệ sinh nữa rồi.
4. Phương pháp ăn dặm 3 trong 1
1 – Đây là phương pháp gì mẹ nhỉ?
Phương pháp ăn dặm 3 trong 1 được sáng lập bởi đầu bếp Hoàng Cường – chuyên gia trong lĩnh vực ăn dặm cho bé sơ sinh.“3in1” kết tinh từ những ưu điểm của cả 3 phương pháp ăn dặm trên, chính điều đó đã tạo nên sự đặc biệt của phương pháp nhờ lối suy nghĩ thông minh và cách thực hiện lại dễ dàng. 3in1 sẽ tạo dựng thói quen tốt cho bé và giúp mẹ xua tan mọi lo lắng về chế độ dinh dưỡng hằng ngày của bé.
Xem thêm:
Với phương pháp 3 trong 1, mẹ linh hoạt kết hợp nhiều phương pháp, tối ưu hóa chế độ ăn cho bé nhà mình, giúp bé học hỏi được nhiều kỹ năng tốt mà vẫn đảm bảo lượng dinh dưỡng cần thiết. Phương pháp là sự kết hợp giữa việc đút ăn và tập ăn bốc cho bé theo các phương pháp ăn dặm truyền thống, ăn dặm chỉ huy và ăn dặm kiểu Nhật, nhằm khuyến khích mẹ nuôi con thông thái, không gò bó theo quy chuẩn, từ đó mẹ dễ dàng định hình cách chế biến món ăn theo tính cách và khả năng ăn uống của bé.
2 – Ưu điểm
Ăn dặm 3 trong 1 là phương pháp được nhiều mẹ bỉm áp dụng vì những ưu điểm sau:
- Giảm nguy cơ thừa cân/nhẹ cân: Ăn dặm truyền thống bé được mẹ bón ăn, bé thường được ăn nhiều hơn nhu cầu thật sự, dễ gây thừa cân. Ngược lại, với phương pháp ăn dặm BLW và ăn dặm kiểu Nhật, bé không ăn được quá nhiều. Vì vậy, sự kết tinh của 3 phương pháp là giải pháp thông minh giúp bé vừa ăn ngon vừa chóng lớn.
- Tôn trọng sở thích của bé: Vừa đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng, vừa giúp con tự do ăn uống và lựa chọn thức ăn giúp bé hứng thú với mỗi bữa ăn.
- Khung thời gian linh hoạt: Mẹ xen lẫn những bữa ăn dặm tự do vào bữa ăn dặm truyền thống của bé, chủ động chuẩn bị cháo ăn dặm khi không có thời gian và tập cho bé ăn bốc lúc mẹ rảnh rỗi.
- Giảm áp lực cho mẹ: Khi cho bé thử ăn dặm BLW, bé được lựa chọn thức ăn, không ăn được nhiều, vô tình làm bé chậm tăng cân trong những tháng đầu tập ăn dặm, mẹ thì lo lắng không yên khi thấy con cứ còi dần. Với phương pháp ăn dặm 3 trong 1 mẹ không cần lo về điều này vì bé vẫn ăn đều, ăn ngoan và được ăn theo sở thích.
3 – Nhược điểm
Phương pháp ăn dặm 3 trong 1 được tạo nên từ 3 mảnh ghép hoàn hảo – 3 phương pháp ăn dặm khác nhau với ưu điểm vượt trội, các phương pháp tự khắc phục nhược điểm của nhau và đem tới giải pháp ăn dặm hiệu quả.
4 – Lời khuyên cho mẹ
Phương pháp 3in1 phù hợp với những mẹ dù bận rộn cũng vẫn chăm lo tốt từng bữa ăn cho bé và cũng là lựa chọn tuyệt vời giúp bé 6 tháng tuổi được trải nghiệm nhiều phương pháp cùng lúc.
Theo dõi bài viết đến đây hẳn mẹ đã hiểu về các phương pháp ăn dặm và lựa chọn được phương pháp phù hợp cho bé yêu nhà mình rồi đúng không ạ. Chăm sóc bé luôn cần sự hiểu biết, tỉ mỉ và cẩn thận nhưng mẹ yên tâm bởi Góc của mẹ luôn sẵn sàng giải đáp mọi băn khoăn cũng như mong muốn nhận được nhiều chia sẻ về hành trình ăn dặm của bé yêu nhà mình.
