Truncus Arteriosus – Thân chung động mạch là một trong những dị tật bẩm sinh xảy ra ở thai nhi. Dị tật tim này thường đi kèm các bất thường khác ở tim và ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt thường ngày của trẻ.
Mục lục
1. Truncus Arteriosus là gì?
Thân chung động mạch (Truncus Arteriosus) là dị tật tim bẩm sinh gặp ở trẻ. Trong đó chỉ có một mạch máu lớn dẫn máu ra khỏi tim, cấp máu cho tuần hoàn hệ thống, tuần hoàn phổi và mạch vành. Bình thường, có hai mạch máu riêng biệt dẫn máu ra khỏi tim. Truncus Arteriosus có nhiều loại, được phân loại theo 2 cách.
Các bất thường khác ở tim thường gặp là thông liên thất, bất thường cung động mạch chủ và bất thường mạch vành. Khoảng 20% bệnh nhân bị Truncus Arteriosus có hội chứng DiGeorge (mất đoạn nhiễm sắc thể 22q11) gây suy giảm miễn dịch, hạ canxi máu, chậm phát triển tâm thần, biến dạng mặt và bất thường xương.
2. Nguyên nhân
Nguyên nhân gây thân chung động mạch ở trẻ sơ sinh hầu như vẫn chưa được tìm ra. Một số bé bị dị tật tim do thay đổi gen hoặc nhiễm sắc thể. Những loại dị tật tim này cũng được cho là sự kết hợp của gen và các yếu tố khác. Như mẹ tiếp xúc trong môi trường độc hại, thực phẩm mẹ nạp vào cơ thể hoặc thuốc mẹ uống.
3. Chẩn đoán
Thân chung động mạch (Truncus Arteriosus) có thể được chẩn đoán khi mang thai hoặc ngay sau khi em bé chào đời.
3.1. Trong khi mang thai
Khi mang thai, có các xét nghiệm sàng lọc (còn gọi là xét nghiệm trước sinh) để kiểm tra dị tật bẩm sinh và các tình trạng khác. Truncus Arteriosus có thể được nhìn thấy khi siêu âm. Một số phát hiện từ siêu âm có thể giúp bác sĩ chẩn đoán xem em bé có thể mắc thân chung động mạch hay không. Khi đó, bác sĩ sẽ yêu cầu siêu âm tim thai để xác định chẩn đoán. Siêu âm tim thai là siêu âm tim của thai nhi. Xét nghiệm này có thể cho thấy các vấn đề của cấu trúc tim và cách tim hoạt động khi có khiếm khuyết này. Bệnh này có thể được chẩn đoán sớm trong bụng mẹ bằng siêu âm tim thai ở tuần 18 đến 22 của thai kỳ.
3.2. Sau khi sinh
Biểu hiện lâm sàng của bệnh thay đổi. Trẻ thường có triệu chứng của suy tim sung huyết:
- Bú kém
- Thở nhanh
- Đổ mồ hôi
- Tím
Nếu nghi ngờ bé mắc bệnh tim bẩm sinh, bác sĩ có thể yêu cầu một hoặc nhiều xét nghiệm để xác nhận chẩn đoán thân chung động mạch. Xét nghiệm phổ biến nhất là siêu âm tim. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể sử dụng phương pháp chụp cộng hưởng từ tim để đánh giá bất thường giải phẫu học của tim và đại động mạch, bất thường mạch vành.
Truncus Arteriosus là khuyết tật tim bẩm sinh nghiêm trọng (CHD) cũng có thể được phát hiện khi sử dụng đo độ bão hoà oxygen. Nếu độ oxy trong máu thấp có thể là dấu hiệu của Truncus Arteriosus.
4. Phương pháp điều trị
4.1. Thuốc
Một số trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần các loại thuốc để giúp tăng cường cơ tim, giảm huyết áp. Đồng thời giúp cơ thể khỏi tình trạng ứ dịch.
4.2. Dinh dưỡng
Một số bé bị thân chung động mạch trở nên mệt mỏi khi bú mẹ, ăn không đủ để tăng cân. Để đảm bảo tăng cân lành mạnh, bé cần được bổ sung hàm lượng calo cao. Tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ. Với những bé nào không thể bú mẹ, có thể cho bé ăn qua ống cho ăn.
4.3. Phẫu thuật
Điều trị chính của thân chung động mạch là phẫu thuật sớm trong vài tuần đầu sau khi sinh. Tuỳ thuộc vào tình trạng cơ thể của bé và mức độ bệnh bác sĩ đưa ra phương pháp phẫu thuật phù hợp. Các bước phẫu thuật thường gồm các bước sau:
- Đóng lỗ giữa hai tâm thất bằng một miếng vá
- Tách phần trên của động mạch phổi từ mạch lớn duy nhất
- Cấy ghép ống dẫn và van để nối tâm thất phải với phần trên của động mạch phổi. Tạo ra động mạch phổi mới
- Tái thiết mạch máu lớn và động mạch chủ để tạo ra một động mạch chủ mới hoàn chỉnh.
Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần tiếp tục theo dõi lâu dài để được chăm sóc tốt hơn. Đề phòng những trường hợp không mong muốn xảy ra.
