Bé ăn dặm bị mẩn đỏ quanh miệng là vấn đề thường gặp, đặc biệt trong giai đoạn đầu các bé tập ăn dặm. Mẹ chỉ cần bình tĩnh tìm ra nguyên nhân và xử lý đúng cách, bé sẽ ổn định nhanh, không nguy hiểm. Mẹ lắng nghe những chia sẻ hữu ích trong bài viết dưới đây nhé!
Mục lục
1. Nguyên nhân bé ăn dặm bị mẩn đỏ quanh miệng
Tình trạng bé ăn dặm bị nổi mẩn đỏ quanh miệng không phải là trường hợp hiếm gặp, ở một số trường hợp đặc biệt bé 1 tuổi bị nổi mẩn đỏ ở mặt. Bé có thể bị dị ứng với đồ ăn dặm do áp dụng thực đơn ăn dặm tự chỉ huy, bé ăn bột bị nổi mẩn đỏ hoặc do các bệnh lý khác, mẹ theo dõi thêm các nguyên nhân dưới đây để hiểu và tìm ra được giải pháp nhanh chóng, đúng cách cho bé nhà mình nhé!
1.1. Dị ứng với đồ ăn dặm
Bước sang tháng thứ 6, cùng với sữa mẹ, bé bắt đầu tập ăn dặm. Đây cũng là thời điểm bé sẽ thường xuyên bị kích ứng và nổi mẩn đỏ quanh miệng do 2 nguyên nhân chính dưới đây:
- Kích ứng do ăn vào cơ thể: Việc nổi mẩn đỏ xảy ra khi bé mới tập ăn dặm hoặc khi mẹ đổi sang món mới cho bé. Hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch của bé chưa hoàn thiện nên cơ thể sẽ gặp các phản ứng tự nhiên như nổi mẩn đỏ bén da nếu tiếp xúc với thức ăn lạ giàu đạm như tôm, cá, sữa bò, trứng lạc hoặc thành phần của sữa bột,…
- Kích ứng do thức ăn bám trên miệng bé: Thức ăn vô tình đọng lại miệng nếu không được làm sạch tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây kích ứng xung quanh miệng bé.
Biểu hiện bé dị ứng với đồ ăn dặm: Dị ứng có thể xảy ra vài phút hoặc vài giờ sau ăn. Bé sẽ có hiện tượng phát ban, quanh miệng xuất hiện các mẩn đỏ, lan dần ra toàn thân. Đôi khi, dị ứng sẽ còn đi kèm cùng với những triệu chứng dưới đây:
- Tiêu chảy: Tiêu chảy là hiện tượng thường gặp ở bé sơ sinh nhưng nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài (2-4 lần/ngày, kéo dài trong khoảng 5-7 ngày) và trong phân có máu thì đó là dấu hiệu bị dị ứng bột ăn dặm nghiêm trọng.
- Quấy khóc, khó chịu: Bé nhăn nhó, quấy khóc liên tục trong nhiều giờ là dấu hiệu bất thường, có thể do bé bị dị ứng thức ăn dặm.
- Nôn trớ: Những triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản như nôn trớ cũng có thể là dấu hiệu bé bị dị ứng với bột ăn dặm. Nếu bé bị nôn trớ nhiều lần trong ngày (trên 3-5 lần), thậm chí khi chưa bú mẹ hoặc ăn bữa tiếp theo thì đó là dấu hiệu của việc dị ứng với bột ăn dặm.
1.2. Nguyên nhân do bệnh lý
Ngoài ra, bé nổi mẩn đỏ quanh miệng có thể do mắc các bệnh lý như: Nấm miệng, chốc lở, chàm sữa,… Có thể bé đã bị bệnh này từ trước đó nhưng mẹ không để ý các triệu chứng. Đến khi bé ăn dặm, các thức ăn dính lại bén miệng không được vệ sinh sạch sẽ khiến các bệnh này trở nặng, mẹ mới phát hiện ra. Dưới đây là một số bệnh lý phổ biến ở bé sơ sinh:
1.2.1. Bệnh nấm miệng Candida albicans
Nấm miệng là một nguyên nhân phổ biến khiến bé nổi mẩn đỏ quanh miệng, nhất là với bé dưới 6 tháng tuổi. Nấm miệng (tưa lưỡi) xảy ra khi một loại nấm men tự nhiên ở hệ tiêu hóa và miệng (tên là Candida Albican) phát triển quá mức.
Ở trạng thái cơ thể bình thường, loại nấm này vẫn tồn tại nhưng được hệ miễn dịch kiểm soát. Tuy nhiên, nấm này có khả năng phát triển mạnh khi hệ miễn dịch của bé bị mất cân bằng. Nếu bé dùng kháng sinh, hoặc miệng bé không được vệ sinh sạch sẽ, hệ miễn dịch của bé sẽ bị tấn công bởi vi khuẩn có hại, tạo môi trường thuận lợi cho loại nấm này phát triển đó mẹ.
Biểu hiện:
- Xuất hiện những nốt mẩn màu đỏ hồng nhỏ li ti kèm nứt nẻ, khô môi ở góc miệng.
- Những mảng trắng bám dày bén niêm mạc lưỡi, môi và má. Khi mẹ cố làm sạch chúng sẽ để lại lớp niêm mạc bị trợt có màu hồng hoặc đỏ, và đôi khi có hiện tượng chảy máu.
- Hiện tượng nấm miệng mẩn đỏ khiến bé đau rát, khó chịu do các nốt mẩn rất dễ vỡ, làm vùng da quanh đó nhiễm nấm.
Nguyên nhân:
- Do bé dùng nhiều kháng sinh: Khi bé dùng kháng sinh, các hoạt chất trong thuốc làm mất cân bằng hệ vi khuẩn có lợi và hệ vi nấm có hại, tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển..
- Loại nấm này cũng có khả năng phát triển mạnh nếu mẹ không vệ sinh và rơ lưỡi cho bé thường xuyên.
- Bé mắc các chứng khô miệng, bệnh phổi hoặc hen. Khi mắc các chứng này, hệ miễn dịch của bé cũng suy yếu, giúp nấm có cơ hội phát triển nhanh và mạnh hơn.
1.2.2. Bệnh chốc lở
Bệnh chốc lở là tình trạng da bị nhiễm khuẩn bởi các liên cầu hoặc tụ cầu khuẩn gây ra các bọng nước, mụn mủ và các vết đóng vảy bén da. Bệnh này xảy ra phổ biến hơn ở bé trai hơn bé gái do cơ địa các bé trai dễ nhiễm các khuẩn của bệnh này hơn.
Biểu hiện:
- Dấu hiệu rõ nhất của bệnh lý này là tình trạng mẩn đỏ, có bọng nước.
- Ban đầu vùng da quanh miệng bé sẽ xuất hiện mẩn đỏ, có cảm giác ngứa, sau đó da nổi lên bọng nước lớn giống như bị phỏng, đóng vảy tiết màu mật ong. Nếu các bọng nước bị vỡ, dịch lan ra, vết chốc lở cũng sẽ lan ra các vùng da lành khác.
Nguyên nhân: Bệnh thường xảy ra ở bé nhỏ khi bé tiếp xúc với vết chốc, khăn, đồ dùng, quần áo của người bệnh. Vi khuẩn bén khăn, quần áo của người bệnh có thể dính sang cơ thể bé. Vì da bé còn nhạy cảm, hệ miễn dịch còn non nớt nên những vi khuẩn gây chốc lở dễ dàng tấn công da bé. Khi nhiễm khuẩn, bé thường gãi không tự chủ mỗi khi ngứa hoặc khó chịu.
Vì vậy, mẹ tránh để bé dùng chung khăn, đồ dùng, quần áo với người lớn trong nhà, lựa chọn các sản phẩm tắm, gội, nước xả vải riêng cho bé. Ngoài ra, hạn chế để người lạ bế, nựng, thơm bé nhà mình để hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm bệnh của bé mẹ nhé.
Mẹ xem thêm:
90% Bé bị mẩn đỏ ở mông là do 5 nguyên nhân sau
4 Lời khuyên từ chuyên gia khi bé bị mẩn đỏ ở hậu môn
1.2.3. Bệnh chàm sữa
Bệnh chàm sữa hay còn gọi là lác sữa là tình trạng viêm da mãn tính và không lây. Thường xuất hiện ở bé từ 6 tháng tuổi. Nguyên nhân gây bệnh do di truyền hoặc một số yếu tố ngoại cảnh, mẹ nhận biết được bệnh này ở bé nhờ vào các biểu hiện cụ thể dưới đây:
Biểu hiện:
- Triệu chứng bệnh đặc trưng là mẩn đỏ quanh miệng, 2 bên má và có thể lan ra các bộ phận khác bén cơ thể như cằm, cổ, miệng,…của bé.
- Ban đầu, chàm sữa chỉ là những nốt mẩn đỏ li ti, có bọng nước, màu đỏ. Lâu dần, các nốt sẽ đóng vảy, gây khô da. Khi bị lác sữa, bé rất khó chịu thường quấy khóc, bú kém và ngủ không ngon giấc.
Nguyên nhân: Hiện nay nguyên nhân gây chàm sữa vẫn chưa được chứng minh rõ ràng và chắc chắn, nhưng về cơ bản, liên quan đến sự phối hợp 2 yếu tố cơ địa dị ứng và chất gây dị ứng.
- Ở bé có cơ địa dị ứng sẽ thường gặp bệnh chàm sữa hơn. Ngoài ra, nếu cha mẹ có bệnh hen suyễn, dị ứng thời tiết, mề đay, dị ứng da… bé cũng dễ mắc bệnh hơn.
- Chất gây dị ứng từ những thay đổi trong quá trình chuyển hóa và ngoài cơ thể như: khói bụi, nấm mốc, lông thú cưng, rối loạn tiêu hóa, sữa, trứng, bé bị nhiễm khuẩn…
1.2.4. Bệnh chân tay miệng
Tay chân miệng là bệnh lý phổ biến ở bé hiện nay và thường xuất hiện vào tháng 3-5 hoặc tháng 8-9 hàng năm do đặc trưng thời tiết ẩm ướt. Tốc độ lây nhiễm của bệnh rất nhanh nên mẹ chú ý đến bé nhiều hơn khi bé mắc tay chân miệng mẹ nhé!
Biểu hiện:
- Ban đầu các nốt mẩn đỏ thường xuất hiện xung quanh miệng nhưng sau đó lan ra nhiều vùng khác như lòng bàn tay, bàn chân, mông và lưng của bé.
- Thêm vào đó, bé có thể sốt cao 38-39 độ, hay giật mình, quấy khóc.
Nguyên nhân: Virus Enterovirus gây ra bệnh tay chân miệng cho bé. Virus này có thể lây lan nếu bé hít phải không khí chứa virus, chạm phải dịch tiết từ các bọng nước ở tay, chân, miệng, hoặc tiếp xúc với đồ chơi, quần áo, dụng cụ ăn uống, chăn màn của người bị bệnh. Bé dễ bị lây bệnh này do còn nhỏ, chưa có ý thức cao về việc vệ sinh và hệ miễn dịch cũng chưa hoàn thiện. Thời gian ủ bệnh thường từ 3-6 ngày.
2. Cách phân biệt bé bị mẩn đỏ do ăn dặm hay do bệnh lý
Mẹ tham khảo cách phân biệt nguyên nhân gây nốt mẩn đỏ quanh miệng do ăn dặm hay do bệnh lý cho bé theo các dấu hiệu ở bảng dưới đây:
| Do ăn dặm | Do bệnh lý |
|
|
3. Làm gì khi bé ăn dặm bị mẩn đỏ quanh miệng?
3.1. Xác định loại thức ăn gây dị ứng cho bé
Cách đơn giản nhất để tránh bị dị ứng thức ăn là loại bỏ thức ăn gây dị ứng đã được xác định ra khỏi khẩu phần ăn của bé.
- Mẹ hạn chế cho bé ăn thử 2-3 loại thực phẩm mới trong cùng một ngày vì dị ứng có thể xảy ra sau ăn nửa ngày tới một ngày. Vì vậy, sẽ khó xác định đâu là nguyên nhân gây dị ứng nếu cho bé ăn quá nhiều loại thực phẩm mới trong cùng một ngày.
- Mẹ ngừng khoảng 2-3 tuần nếu nghi ngờ một loại thực phẩm nào đó gây dị ứng cho bé. Sau đó cho bé ăn thử một lần nữa với số lượng thật ít. Nếu dị ứng lại xảy ra với bé, mẹ loại bỏ loại thức ăn đó trong thực đơn của bé mẹ nhé.
- Mẹ tránh cho bé ăn những thực phẩm mà bé có tiền sử dị ứng. Và cũng hãy cẩn thận với những thực phẩm bé chưa từng thử, cho bé ăn ít một cầm chừng để cơ thể bé kịp làm quen. Nếu bé không dị ứng, mẹ mới tiếp tục cho bé ăn những lần tới.
- Đôi khi, bé cũng dị ứng với một thực phẩm mà trước đó bé từng ăn nhiều lần không sao nên mẹ cũng thận trọng theo dõi bé khi bé có những biểu hiện dị ứng mẹ nhé!
Nguyên nhân gây mẩn đỏ cho bé còn đến từ việc thực phẩm được bảo quản không tốt, bị ươn, thiu…Vì vậy, với đồ ăn cho bé, mẹ lưu ý:
- Chọn thực phẩm tươi mới: Mẹ để ý kỹ ngày đóng gói, sản xuất/hạn sử dụng của thực phẩm khi mua tại siêu thị. Có nhiều thực phẩm xanh như rau dù chưa hết hạn, nhưng đã đóng gói đến 2-3 ngày, mẹ đừng nên chọn mua làm đồ ăn cho con nha.
- Bảo quản đúng cách: Mẹ bảo quản thức ăn cho bé ở tủ lạnh hoặc nơi thoáng mát, tránh ẩm thấp, dễ khiến vi khuẩn xâm nhập vào thực phẩm. Ngoài ra mẹ cũng đừng để lẫn đồ ăn chín của bé với thức ăn tươi sống, để vi khuẩn ở đồ sống không thể xâm nhập sang đồ ăn chín của bé.
- Chế biến đồ ăn đảm bảo vệ sinh: Sử dụng nước rửa chuyên dụng cho rau củ và nồi, chén bát sử dụng cho bé…Mẹ có thể tham khảo rửa rau rủ, nồi xoong, bát ăn của bé bằng muối baking soda (vừa có tác dụng sạch khuẩn, lại không ảnh hưởng tới sức khỏe của bé, không gây dị ứng, kích ứng,…)
3.2. Vệ sinh miệng cho bé cẩn thận
Nổi mẩn đỏ quanh miệng, dù là dị ứng hay do bệnh lý cũng chỉ là vấn đề ngoài da, không ảnh hưởng tới sức khỏe bé sau này nhưng sẽ khiến bé bất tiện hơn trong việc ăn uống, sinh hoạt. Thời gian này, mẹ chú ý chăm sóc, vệ sinh miệng cho bé thường xuyên để hạn chế tốt nhất khả năng lây lan, giúp bé dễ chịu hơn trước cảm giác đau rát do mẩn đỏ gây ra.
Lau miệng cho bé sau khi ăn:
- Mẹ sử dụng khăn ấm, nước ấm để lau miệng cho bé, giữ vùng da miệng của bé luôn sạch sẽ, khô ráo. Sử dụng các dung dịch có hoạt chất chống nấm da, dung dịch muối sinh lý 0,9 % để làm sạch vùng bị mẩn đỏ.
- Với những bé bú mẹ hoặc bú bình, trường hợp bé bị tưa miệng quá nhiều, mẹ nên lau miệng cho bé bằng mật ong vì mật ong có tính sát khuẩn, kháng nấm rất tốt. Sau đó mẹ lau lại miệng cho bé bằng nước đun sôi để nguội hoặc nước muối pha thật loãng để kháng khuẩn cho bé.
- Không chỉ vệ sinh bên ngoài, khoang miệng của bé cũng cần được khử trùng sạch bằng việc rơ lưỡi, làm sạch bằng nước muối…Mẹ nhúng miếng gạc mềm vào nước đun sôi để nguội hoặc pha nước với dung dịch muối 0.3-0.9%, lau sạch miệng cho bé sau khi bé ăn xong. Mẹ quấn miếng gạc vào đầu ngón tay út nhẹ nhàng làm sạch vùng phía trong miệng bé.
- Nếu thấy vùng da quanh miệng của bé bong tróc, mẹ dùng một chút kem dưỡng ẩm thật lành tính như vaseline hoặc gel lô hội bôi một lớp thật mỏng để tạo hàng rào bảo vệ cho da bé.
Xem thêm:
Khi tắm cần lau nhẹ nhàng:
- Trong khi tắm, mẹ hạn chế để xà phòng tiếp xúc với vùng da bị tổn thương của bé. Mẹ ưu tiên dùng các sản phẩm tắm gội dành riêng cho trẻ sơ sinh có thành phần thiên nhiên, lành tính, dịu nhẹ để đảm bảo an toàn tối đa cho con. Ngoài ra, mẹ cũng nên chạm và vệ sinh thật nhẹ nhàng vùng da quanh miệng bé, tránh chà xát với lực mạnh dẫn tới trầy da bé.
- Sau khi tắm và vệ sinh cơ thể, mẹ chọn kem dưỡng ẩm thật lành tính như vaseline hoặc tham khảo thuốc mỡ với sự tư vấn từ bác sĩ để bôi cho bé. Đồng thời, mẹ hạn chế tối đa để tay bé chạm vào vùng da bị mẩn đỏ mẹ nhé!
3.3. Bổ sung dinh dưỡng hợp lý cho bé
Khi bé bị nổi mẩn đỏ quanh miệng, song song với việc thận trọng hơn trong việc dùng thực phẩm làm đồ ăn cho bé, mẹ vẫn cần bổ sung dinh dưỡng cho bé một cách đầy đủ, hợp lý:
- Với những bé ngoài 6 tháng tuổi, mẹ bổ sung đủ lượng nước mỗi ngày cho bé: nước lọc, nước hoa quả có tính mát như dưa hấu, táo, dứa,…(100ml nước/kg cân nặng của bé) để tránh mất nước, khô da, bong tróc.
- Nếu bé đang ăn dặm, mẹ bổ sung thêm nhiều chất xơ từ rau xanh, trái cây có tính mát như dưa chuột, củ đậu, sắn dây,…để tăng cường độ ẩm cho da và sức đề kháng của bé. Tuy nhiên, khi ăn rau xanh có hàm lượng nitrit cao như cà rốt, củ cải, củ dền, mẹ tránh đun với nhiệt độ cao (trên 85 độ C), nitrit sẽ biến đổi thành chất nitrosamine, chất này có thể gây hại với cơ địa bé do có khả năng gây ung thư.
- Nếu mẹ còn cho bé bú thì mẹ nên hạn chế ăn những trái cây nhiều axit như cam, chanh và nóng như vải, nhãn, xoài, chúng có thể ảnh hưởng tới chất lượng sữa mẹ: thay đổi nhiệt độ sữa, mùi vị trong sữa, khiến bé chán ăn, bỏ bú,…
- Trong thời gian bé bị mẩn đỏ quanh miệng, mẹ tránh cho bé ăn hải sản như cá thu, cá trích, nghêu, sò, tôm, cua…Các loại thực phẩm này chứa nhiều đạm Albumin, nhiều bé có hệ miễn dịch không đủ khả năng hấp thụ, lượng protein không thể hấp thụ này có thể gây dị ứng cho bé.
3.4. Cho bé đi khám bác sĩ
Như đã nói ở trên, nổi mẩn đỏ quanh miệng là hiện tượng bé thường gặp, thông thường bé sẽ tự hết sau khoảng 3-4 ngày nếu mẹ chăm sóc bé đúng cách. Tuy nhiên, nếu bé bị nổi mẩn đỏ quanh miệng nhưng tái phát nhiều lần kèm các dấu hiệu khác dưới đây, mẹ hãy cho bé đi khám bác sĩ chuyên khoa sớm để được kiểm tra, lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp:
- Ban đầu, các nốt mụn đỏ chỉ xuất hiện xung quanh miệng bé, nhưng sau đó lan ra nhiều vùng khác như tay, chân, cổ hoặc mông.
- Khi bé bị nổi mẩn đỏ và xuất hiện ngày càng nhiều các mảng dày trắng ở lưỡi, má và môi, …
- Nhiệt độ cơ thể bé tăng liên tục đến 38-39 độ C kèm dấu hiệu đau họng hoặc dễ giật mình, toát nhiều mồ hôi.
- Các nốt mụn đỏ xung quanh miệng bé có dấu hiệu sưng tấy, chảy mủ trắng hoặc vàng gây viêm loét.
- Bé có triệu chứng biếng ăn, mệt mỏi, suy nhược, không vui đùa như hàng ngày trong thời gian dài.
Lưu ý: Mẹ đừng tự ý dùng thuốc điều trị tại nhà cho bé khi chưa có sự tư vấn của bác sĩ, tránh những tác dụng phụ không mong muốn cho con.
Bé ăn dặm bị mẩn đỏ quanh miệng không chỉ là do bé dị ứng với thức ăn mà còn khởi phát từ nhiều bệnh lý khác nhau. Vì vậy, khi bé xuất hiện dấu hiệu này, mẹ cần bình tĩnh tìm hiểu nguyên nhân và lựa chọn phương án an toàn, hiệu quả cho bé nhất, mẹ nhé!
