Vỡ tử cung là một trong 5 tai biến sản khoa. Đe doạ đến tính mạng cả mẹ lẫn thai nhi. Thông thường, khi đã tử cung bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thai nhi sẽ chết. Mà nếu không được sử trí kịp thời, thai phụ có khi cũng có thể bị tử vong.
Mục lục
1. Vỡ tử cung là gì?
Vỡ tử cung là tình trạng tử cung bị xé rách một phần hay rách hoàn toàn. Vết rách có thể ảnh hưởng tới bàng quang và đường tiêu hóa. Tử cung khi bị ảnh hưởng có thể đẩy một phần thai nhi và rau thai vào ổ bụng. Tùy vào kích thước vết rách.
Khi tử cung bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thai nhi có khả năng tử vong cao. Người mẹ nếu bị mất máu quá nhiều và không được xử trí kịp thời. Cũng có nguy cơ tử vong. Theo thống kê năm 2000, tỷ lệ tử vong do vỡ tử cung là trên 2%.
Vỡ tử cung thường xảy ra trong khi chuyển dạ. Và một tỷ lệ nhỏ xảy ra trong quá trình mang thai.
2. Nguyên nhân gây vỡ tử cung
2.1. Nguyên nhân từ mẹ
- Do khung chậu méo, hẹo hay bất thường.
- Tình trạng tử cung dị dạng, kém phát triển hoặc tử cung đôi.
- Sẹo ở tử cung do phẫu thuật về phụ khoa. Hoặc do tiền sử sản khoa. Như mổ lấy thai cũ. Hoặc tổn thương lớp cơ tử cung khi bóc nhau nhân tạo. Hay nạo phá thai gây ra.
- Cơn co tử cung cường tính.
- Các khối u tiền đạo của người mẹ. Như u nang buồng trứng, u xơ tử cung, u tiểu khung… Hay âm đạo ngăn cách không cho thai xuống.
- Mẹ đẻ nhiều lần hoặc suy dinh dưỡng là nguyên nhân làm chất lượng cơ tử cung kém.
2.2. Nguyên nhân khách quan từ em bé
- Thai to toàn phần hay từng phần.
- Thai bị dị dạng, dính nhau hay não úng thủy.
- Do các ngôi bất thường của thai (ngôi ngược, ngôi ngang), kiểu thế bất thường hoặc cúi không tốt.
2.3. Do tác động bên ngoài
- Phụ nữ mang thai bị thực hiện các thủ thuật không đúng chỉ định. Chưa đủ điều kiện hoặc không đúng kỹ thuật.
- Sử dụng thuốc tăng co không chính xác về chỉ định, liều lượng, không được theo dõi cẩn thận.
3. Vỡ tử cung và những dấu hiệu nguy hiểm mẹ cần biết
3.1. Triệu chứng của vỡ tử cung khi mang thai
Tai biến sản khoa về tử cung có thể gặp ở 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai kỳ. Tai biến này thường xảy ra đột ngột. Và không có dấu hiệu dọa vỡ tử cung.
Các dấu hiệu của tử cung bị ảnh hưởng khi mang thai là:
- Thai phụ đau đột ngột ở vùng tử cung (thường đau ở vết mổ cũ). Khi khám thấy phản ứng phúc mạc rõ.
- Ra máu đỏ tươi ở âm đạo.
- Trường hợp nặng, người bệnh rơi vào tình trạng sốc. Như da tái lạnh, vã mồ hôi, nhịp thở nhanh, mạch nhanh, huyết áp hạ. Người bệnh có thể ngừng tim và tử vong.
- Khám thấy tử cung thay đổi hình dạng.
- Trường hợp tử cung bị vỡ hoàn toàn, có thể sờ thấy thai nhi ngay dưới thành bụng.
- Trường hợp tử cung không hoàn toàn bị vỡ. Người bệnh đau chói khi sờ tại vùng sẹo tử cung.
- Tim thai không nghe được.
- Khám âm đạo: không sờ thấy ngôi thai, có máu chảy ra theo tay.
3.2. Vỡ tử cung khi chuyển dạ
Khi chuyển dạ, nếu có dấu hiệu báo trước gọi là dấu hiệu dọa vỡ tử cung. Nếu phát hiện và xử trí kịp thời sẽ hạn chế được việc tử cung bị tổn thương.
- Ở sản phụ đã có dấu hiệu dọa vỡ đột nhiên đau chói, đau dữ dội ở chỗ vỡ.
- Chảy máu đỏ tươi ở âm đạo.
- Nếu mất máu nhiều có tình trạng choáng. Như da tái lạnh, vã mồ hôi, mạch nhanh, huyết áp hạ. Thậm chí có thể sốc mất máu và tử vong.
- Không còn thấy hình dạng tử cung.
- Sờ vào chỗ vỡ, thai phụ sẽ đau chói, bụng có phản ứng.
- Tim thai không nghe được hoặc tim thai bất thường.
- Nước tiểu thai phụ có màu hồng hoặc đỏ nếu bàng quang bị vỡ.
Trường hợp tử cung vỡ sau khi sinh thường. Dễ thấy máu đỏ tươi từ lòng tử cung gây choáng. Soát tử cung phát hiện các vết không lành lặn, vết rách cổ tử cung lên tới đoạn dưới tử cung. Vết sẹo mổ không còn nguyên vẹn, bị mỏng hoặc đã rách vỡ rộng ra.
4. Làm thế nào để bảo vệ tử cung trong suốt thai kỳ?
Vỡ tử cung là biến chứng gây nguy hiểm đến tính mạng cho cả người mẹ và thai nhi. Vì vậy, trong quá trình mang thai. Sản phụ cần lưu ý những điều sau. Để bảo vệ tử cung của mình tốt nhất:
- Cần được khám định kỳ. Để phát hiện sớm các nguy cơ đẻ khó. Như: khung chậu hẹp, khung chậu méo, có sẹo mổ cũ ở tử cung, thai to, ngôi bất thường…
- Thai phụ có nguy cơ đẻ khó. Phải được quản lý ở tuyến bệnh viện có khả năng mổ.
- Thai phụ có sẹo ở tử cung. Phải nhập viện trước khi chuyển dạ để theo dõi cẩn thận. Và chỉ định can thiệp đúng lúc.
- Trong khi chuyển dạ, bác sĩ cần thận trọng trong các chỉ định và thực hiện thủ thuật. Sau khi làm thủ thuật phải kiểm tra lại. Cần theo dõi thai phụ sát sao.
Vỡ tử cung là một tai biến sản khoa nguy hiểm. Nếu không phát hiện và xử trí kịp thời. Có thể gây tử vong cho mẹ và thai nhi. Do đó, mỗi thai phụ và người thân đều nên hiểu biết về tử cung. Để phòng ngừa và phát hiện sớm để được cấp cứu kịp thời.
